Kamus Basa Sunda ( KALIASAN - KAMALANDINGAN )

kaliasan, teu katulungan: Dina usum pa-
nyundul pihatur: Mun teu perlu-perlu
peuting.

ceklik di daérah anu kacida angarna lo-
teuing ulah sok megat kalimah, teu
teunggar kalongeun (kekecapan),

ba nu kaliasan nepi ka hanteuna.
sopan!
geus tara ngagugu kana papatah sar-
kaliber, gurat tengah liang kucubung kalimantan, kalimantang, 1. kélébét
ta geus teu riuk-riuk ku dicarékan lan-

bedil jsb. atawa pélorna: kaliber 4 =
bodas panjang; 2. cahaya anu katénjo
taran dikerasan teuing (budak).

kaliber 4 mm; harti injeuman: Paming-
ngembat panjang; 3. Bornéo, ngaran
ngalong, cicing deukeut panto atawa

pin kaliber Oto Iskandar Di Nata hésé
Pulo Sunda Gedé kaléreun Pulo Jawa
jandéla bari nénjo ka luar.

bangsana, pamingpin nu sipat-sipat-
(Kalimantan). kalori, ukuran lobana panas: 1. kalori =

na cara Oto Iskandar Di Nata henteu kalinces, kakalincesan, kaluncas-
lobana panas, cukup pikeun manas-

loba.
kalinces, kalices.
keun cai sakilogram nepi ka suhuna
kalices, kalucas-kalices, siga rék pa- kalinden, ngaran tutuwuhan, daunna
naék 1 °C.

reum (damar atawa palita anu kaangin-
sok dipaké ubar bisul. kalua, ngaran amis-amis tina bubuahan

an atawa rék béak minyakna). kalingga murda, lingga.
jsté. nu digodog ku cigula nepi ka bisa
kalidon, ngalidon, ngahelet nepi ka dua
kasuhun kalingga murda (basa bu-
dililakeun, boh baseuh, boh dituhur-

mangsana (kotoran, héd).
jangga), katarima pisan lahir batin.
keun: Kalua jeruk mah dijieunna tina
kalieus, ngalieus, miceun beungeut, kalingsir, istilah kampung pikeun rupa-
cangkang jeruk gedé.

ngalieuk lantaran embung nénjo ka
rupa kasakit lantaran getih kotor sa- kaluat, kuburan.

nu aya hareupeun.
perti incok, nyeri tuur, babareuhan
ngaluat, ngubur (mayit).
kalifatullah, wawakil Allah di dunya, Na-
jsté. kaluén, kalaparan.

bi salaku pamingpin umat jeung paming- kalipah, wakil panghulu, pagawé paka- kaluhan, keluhan, tali nu diasupkeun

pin nagara.
uman sahandapeun naib nu geus bo-
kana cungur munding nu diténdok.
kaligata, kasakit kulit anu timbul sawak-
ga wewenang ngawinkeun. kaluman, kesel atawa teu betah ku ka-

tu-waktu upama katiisan atawa ku pa- kaliru, kasalahan teu dihaja: kaliru nyo-
ayaan nu angger kitu-kitu kénéh, teu

ngaruh kadaharan, baréntol gegeblég-
kot, maca, nulis jsté.
matak resep (teu boga gawé, gering

an sarta ateul. kalis, punah, cukup.
lila jsté.).
kalih, dua.
teu kalis, teu cukup, teu kagantian: kalung, kangkalung, kongkorong.

sakalih (lemesna), duanana, sarimbit.
Bangsa urang mah teu kalis ku dahar
dikalungan, dikongkorongan.

asta kalih, leungeun duanana: Ditam-
roti sabantal, asa can dahar kénéh
cacing kalung, cacing.

pi ku asta kalih.
baé, ari can manggih sangu mah, sa-
ngalung, asup ka kandang (embé,

kaping kalih, kalih perkawis, kadu-
ngu teu kagantian ku roti.
munding jsb.).

ana atawa sual kadua.
tangkal kai teu kalis ku angin (pa-
ngalungkeun, 1. ngampihkeun
kalijaga, Sunan Kalijaga, salasahiji ti
ribasa), unggal jelema kudu baé nyo-
(ingon-ingon) ka kandangna; 2.

antara Salapan Wali (Wali Sanga) anu
rang boga kasusah.
alung.

pajaratanana di Kadilangu (Semarang). kaliwara, kasakit ngageuyeunggeung kaluron, udul, ngajuru tacan waktuna.
kaliki, ngaran tutuwuhan sabangsa ja-
(budak leutik nu ditinggalkeun maot kam, pakampungan dadakan nu dijaga.

rak, tapi hirupna ngan sausum kadua-
ku indungna).
kam tawanan, tempat nahan (ngu-

na, daunna siga daun gedang, buah- kaliwon, 1. ngaran pangkat jaman ba-
rungan tawanan perang, tahanan po-

na siga carucukan, sikina persis siki ja-
heula, kira-kira sarua jeung wadana
litik jsté.).

rak.
nu nyekel rayat kurang-leuwih 2.000 kama, rasa cinta atawa duriat.
kalikiben, rasa nyeri di jero beuteung
jiwa (kalih ewu), di sawaréh tempat
Kamajaya, déwa urusan cinta.

anu sok timbul upama tas dahar (ngi-
pembantu kapala désa; 2. ngaran
sakama-kama, sakarep-karep dina

num) kageujreug-geujreug ku lulum-
poé pasaran nu ka-5.
nganteur napsu nu teu pati hadé.

patan jsté. kalkun, ngaran sato sabangsa hayam, kamagungan, kumagungan, agung.
kalilipa, bagian eusi beuteung munding
jaluna bisa ngibing cara merak, ngan kamal, asem kamal, asem nu sok dipa-

jsté. nu di jelema disebut: kawaya.
buluna renggé.
ké sambara.
kalimah, omongan, sabagian tina cari- kalo, 1. ayakan tina anyaman kawat ata- kamalakian, ngaran tutuwuhan, buah-

taan.
wa awi paranti ngayak tipung jsb.; 2.
na ngandung racun nu sok dipaké nua

kalimah kalih, dua kalimah sahadat.
bungkus bako tina gebog tuhur.
lauk.

megat kalimah, nyelang ngomong kalong, ngaran sato nyusuan sabangsa kamalandingan, malanding, peuteuy

waktu batur nyarita kénéh; lemesna
lalay badot tapi leuwih gedé, liarna ti
sélong, peupeuteuyan, ngaran tang-

                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

KA - KACA KÉK - KÉNTAR KOLÉSOM - KOLOYONG
KACACANG - KADO KÉNYOM - KÉRONG KOLSUM - KOMPLÉK
KADONGDONG - KAKAMPIS KÉRSUT - KECEMPLUNG KOMPLIT - KONSEUMÉN
KAKANDUNGAN - KALANGKANG KECEPRUK - KELAR KONSEUMSI - KOPI
KALANGSU - KALIASA KELAS - KELOH KOPLOK - KORÉSPONDÉN
KALIASAN - KAMALANDINGAN KELOS - KENCA KORÉT - KOSOD
KAMALANGKEM - KAMUS KENCAR - KEPÉR KOSOK - KOYONDON
KAN - KANGKALUNG KEPENG - KEREKEB KOYOPOS - KUCUBUNG
KANGKANG - KAPAR KEREKES - KERSA KUCUP - KUKU
KAPAS - KARAMA KERTA - KEUEUM KUKUBUK - KULED
KARAMAN - KARÉO KEUEUNG - KEUYEUP KULEM - KULUYUR
KARÉT - KAROOH KEWAG - KIEU KUM - KUNCI
KARORONGKÉNG - KASIR KIEUH - KINCIR KUNCLUNG - KUPING
KASMARAN - KATURALENGAN KINDEUW - KISI KUPU - KURILING
KATURANGGA - KAWORO KISMIS - KOCOK KURING - KUSIWEL
KAWUL - KÉJO KOCOMBÉRAN - KOKODOREUN KUSRUK - KWITANSI

KOKOH - KOLÉSÉH

Kamus Basa Sunda ( KAPAS - KARAMA )

kapas, ngaran tutuwuhan sabangsa ang-
ngupat-ngapit, nyekel barang bari
sok dipaké eusi anggel, kasur jsté.

grem jeung eusi katut ngaran buahna
diobahkeun ngénca-ngatuhu (obor,
kawas kapuk katebak angin (pa-

nu siga kapuk nu bisa dijieun benang
karwat jsté.): Anjing apét ngupat-
ribasa), paburencay lantaran aya ba-

tinun.
ngapit buntutna, ngobah-ngobah-
haya.

cau kapas, ngaran sarupa cau, ge-
keun buntuna. kapundung, ménténg atawa bencoy ge-

déna sahandapeun cau galék, ngeu- kapital, modal, hususna nu mangrupa
dé.

nahna diseupan atawa digoréng.
duit. kapur, 1. alat paranti nulis dina bor jsté.

dah bawang dah kapas (babasan),
kapitalis, jalma nu gedé modalna sar-
tina apu.

bawang.
ta usaha satékah-polah supaya meu-
ngapur, ngalabur, mulas ku ciapu.
kapasitas, kamampuhan, kakuatan: Éta
nang kauntungan loba, bari teu pati
kapur barus, kamper (pédah bodas

panggilingan kapasitasna sapoé 25 ton
ngingetkeun nasib jalma leutik; ban-
disangka apu).

béas.
dingkeun sosialis. kaput, ngaput, nyieun papakéan jsté.
kapat, sakapat, saampar samak, ngan kapitan, 1. kaptén; 2. kapala golongan
ku nyambung-nyambungkeun bagian-

ukur kahalangan ku ciri wates (tanah,
Cina nu maratuh di kota karesidénan
bagian nu geus disadiakeun beunang

sawah).
(baheula).
motongan, ngelim jsté. maké jarum
Kapat, ngaran mangsa kaopat, ti 18-19 kapiting, keuyeup gedé nu hirupna di la-
jeung benang.

Séptémber nepi ka 13-14 Oktober,
ut jeung di darat sisi laut, mun diasak-
ngaputan, ngérodan, ngoméan pa-

waktuna melak cau, randu pentilan;
an jadi beureum cara hurang; banding-
pakéan soéh atawa bedah kaputna.

mangsa.
keun rajungan. kar, gambar tanah, daérah, nagara, bu-
kaper, karper. Kapitu, ngaran mangsa nu ka-7, ti 22-23
ana jsté.; atlas.
kapeung, sakapeung, kakapeung-
Désémber nepi ka 3-4 Pébruari, loba kara, sakara-kara, teu sakara-ka-

an, kalan-kalan, henteu salawasna.
caah, angin ngagelebug, usum tandur;
ra, teu kitu kieu, teu nimbulkeun kasu-
kapi, pernahna pancakaki: Kapi kumaha
mangsa.
sahan, teu naon-naon.

ka Mang Tanu téh? Pernah kumaha...? kapitulasi, serah-bongkokan nu éléh pe- karabat, baraya deukeut, kulawarga.
kapiasem, asem.
rang. karabén, ngaran sabangsa bedil.
kapidangdung, kapahung, bingung nya kaplok, gaplok, kecap anteuran kana karacak, cikaracak, cai nu nyakclakan

pilampaheun, laju teu bisa, rék balik
nyabok atawa dicabok.
tina cadas nu nangtawing atawa di je-

deui éra atawa sieun. kapok, embung atawa teu wani ngalam-
ro guha.
kapidara, lemesna tina kapaéhan.
pahkeun deui pagawéan nu geus kara-
cikaracak ninggang batu, laun-
kapilah, aleutan nu lumaku ngaliwatan
sa teu hadéna.
laun jadi legok (paribasa), upama

sagara keusik, sawaréh tarumpak onta.
mikapokan, ngalakukeun hal nu ma-
dileukeunan bari junun, sagala rupa
kapingburi, kapingburih, ti pandeuri
tak batur jadi kapok.
nu hésé ogé bakal bisa.

atawa ti tukangeunana (teu témbong).
tibatan kapok, anggur gawok karadak, leuwih ti kasap: Bangkong bu-

aya pikir kapingburi (kekecapan),
(babasan), henteu kapok malah ang-
dug kulitna karadak.

aya maksud nu teu dikedalkeun, aya
gur ngahanakeun. karah, kutan, baruk: Karah Jang Tabri

pikir kadua leutik. kapol, kapolaga, ngaran tutuwuhan
téh geus jadi haji!; teu nyangka yén
kapinis, ngaran manuk leutik sabangsa
sabangsa puring, buahna jadi bahan
geus jadi haji, panyana téh can jadi

walét, nyayangna sok ngabubuhan di
ubar jeung sok dipaké sambara seu-
haji.

tempat-tempat nu iuh, teu keuna ku
pah, nu asak rasana amis. karaha, kokotor nu jadi teuas sarta jadi

cihujan (kolong jambatan, jero gedong kaponakan, alo atawa suan.
pageuh (dina barang logam, dina hun-

jsté.). kaprah, prah, lumrah, umum.
tu jsté.).
kapir, jelema nu teu percaya kana saga-
salah kaprah (kekecapan), salah ta- karak, ngaran kadaharan sabangsa kiri-

la rupa dawuhan Allah anu ditepikeun
pi geus umum, saperti: alim-ulama, je-
pik tina sangu ditutuan cara keur ulén

ku pararasul-Na.
ruk lémo, domba gibas jsté.
dicampuran cai uyah nu kaluar tina je-
kapiran, teu hasil naon-naon, hésé ga- kapri, kacang polong nu ngora, sok dila-
ro taneuh (= "bleng").

wé teu kapaké, mubadir.
lab, diangeun jsté. karama, krama, tatakrama, kaso-
kapiraray, raray. kaptén, 1. ngaran pangkat perwira ten-
panan, tata titi jeung tindak tanduk
kapit, robahan ti kahapit; hapit.
tara saluhureun létnan, sahandapeun
anu hadé.

kapitan, kahapit atawa dihapit ku:
mayor; 2. nangkoda kapal.
bémakrama, taya bémakrama,

gunung kapitan sela; gunung. kapuk, eusi buah randu nu geus kolot,
teu ménta idin heula, teu maké atur-

                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

KA - KACA KÉK - KÉNTAR KOLÉSOM - KOLOYONG
KACACANG - KADO KÉNYOM - KÉRONG KOLSUM - KOMPLÉK
KADONGDONG - KAKAMPIS KÉRSUT - KECEMPLUNG KOMPLIT - KONSEUMÉN
KAKANDUNGAN - KALANGKANG KECEPRUK - KELAR KONSEUMSI - KOPI
KALANGSU - KALIASA KELAS - KELOH KOPLOK - KORÉSPONDÉN
KALIASAN - KAMALANDINGAN KELOS - KENCA KORÉT - KOSOD
KAMALANGKEM - KAMUS KENCAR - KEPÉR KOSOK - KOYONDON
KAN - KANGKALUNG KEPENG - KEREKEB KOYOPOS - KUCUBUNG
KANGKANG - KAPAR KEREKES - KERSA KUCUP - KUKU
KAPAS - KARAMA KERTA - KEUEUM KUKUBUK - KULED
KARAMAN - KARÉO KEUEUNG - KEUYEUP KULEM - KULUYUR
KARÉT - KAROOH KEWAG - KIEU KUM - KUNCI
KARORONGKÉNG - KASIR KIEUH - KINCIR KUNCLUNG - KUPING
KASMARAN - KATURALENGAN KINDEUW - KISI KUPU - KURILING
KATURANGGA - KAWORO KISMIS - KOCOK KURING - KUSIWEL
KAWUL - KÉJO KOCOMBÉRAN - KOKODOREUN KUSRUK - KWITANSI

KOKOH - KOLÉSÉH