Kamus Basa Sunda ( SUGEMA - SUKUN )


baé kapilih jadi juara; 2. boa atawa meu-
Sinuhun, gelaran raja-raja jeung para-
sukan-sukan, senang-senang, néang-

reun: Geus beurang kieu can datang nu
wali di Pulo Jawa.
an nu matak senang kana haté.

digawé téh, sugan gering! Boa gering
sumuhun, lemesna tina enya. sukamandi, ngaran lawon sabangsa bala-

atawa gering meureun; 3. panyana: Bo-
panuhun, lemesna tina paménta.
cu.

ro teu pati diaku sugan téh lain baraya!
sekar nuhun, ngaran sarupaning jawér sukaréla, kalawan kahayang sorangan,

panyana téh lain baraya.
hayam jago dina huluna nu rada rubak
kalawan rido.

susuganan, sugan jeung sugan.
ka gigir.
tanaga sukaréla, jelema nu digawé

ngala lauk dikarungan (sisindiran), suit, susuitan, suat-suit, ngaluarkeun
kalawan kahayangna tanpa paréntah

nyusug: susuganan.
sora saperti sora surilit ku létah jeung
dines: Basa aya lini gedé di Irian Jaya,
sugema, ngarasa senang atawa puas, lan-
ramo.
loba tanaga sukaréla nu sadia dikirim

taran kacumponan kahayang atawa ha
patingsaruit, susuitan jelema loba: Nu
ka ditu.

repan.
lalajo maén bal patingsaruit bawaning ku suker, susah.

nyugemakeun, matak sugema.
kataji.
kasukeran, kasusah.
sugih, beunghar, kaya. suja, bagian calana pangsi atawa calana sukingki, sungkingki, sedih, ngarasa su-
sugri, lemesna tina sakur.
jero palebah palangkakan, supaya bisa
sah.

disugri (buuk), disuaykeun supaya ka-
dipaké ngajegang nu laluasa. sukma, lelembutan, jiwa.

panggih kutuna; suay. suja'i, jelema wanian.
ngaraga/miraga sukma, saperti nu
sugro, leutik: kiamat sugro, kiamat leutik; sujana, jelema hadé lampah sarta pinter;
bisa nunda raga badag, teu ngarasa pa-

sabalikna tina kiamat kubro (ancurna
sabalikna tina durjana.
ngaruh perkara lahir.

dunya). sujén, suji.
Yang Sukma, Allah.
sugu, ngaran parabot tukang kai paranti suji, 1. ngaran tutuwuhan sabangsa hanju- Sukra, 1. ngaran béntang, Béntang Timur;

ngaratakeun papan, tihang jsté. (aya
ang, tapi daunna héjo sarta hareureut,
2. ngaran poé Jumaah.

ogé sugu nu sok dipaké ku tukang és
sok dipaké ngahéjoan kadaharan jeung sukses, seukses, unggul, hasil: Muga-

jeung tukang rujak petis paranti ngale-
kuéh dadakan; 2. bulu landak nu heuras
muga sing sukses ..., sing unggul, sing

meskeun és batu jeung ngeureutan hui
sarta seukeut kawas cucuk.
hasil ….

boléd jsté.).
puncak suji, pager nu ti luhurna diseu- suksruk, nyuksruk , tisuksruk, tiku-

panyuguan, 1. tempat nyugu: 2. tai
keutan.
sruk; kusruk.

sugu.
sujén, robahan tina sujian, panggang- sukti, giwang sukti, cangkang haremis,
suhu, kaayaan badan, hawa jsté. tina hal
an tina awi jsté.
mutiara.

panasna atawa tiisna nu bisa diukur ku
iwak nangtang sujén (paribasa), nga- suku, 1. ngaran anggahota badan (jelema

térmométer: Suhu badan jelema anu ca-
deukeutan pibahayaeun atawa picilaka-
atawa sato) paranti nangtung atawa

geur 37° C (37 darajat Celcius); Cai bisa
eun.
leumpang; lemesna sampéan; 2. ngaran

robah jadi és dina suhu sahandapeun sujud, tapak deku tuluy ngadekkeun ta-
duit baheula: sasuku = ± 50 sén (baheu-

0° C.
rang kana latar (keur salat), tanda pas-
la).
suhud, saregep, enya-enya ngajalankeun
rah sumerah ka Pangéran.
suku méja/korsi, bagian tina méja

pagawéan.
sumujud, nurut, kamawula, gumusti (ka
atawa korsi nu ngalantarankeun méja
suhun, nyuhun, neundeun atawa mawa
kolot, ka raja jsté.).
atawa korsi bisa nangtung (biasana

barang dina sirah: Beurat nyuhun beu- suka, 1. daék atawa purun; suka padasu-
opat).

rat nanggung, beuray narimakeun inya,
ka, padadaék, itu purun ieu daék (lalaki
dampal suku, dampal.

hésé néangan pibasaeunana pikeun nga-
jeung awéwé nu dikawinkeun); 2. resep
sinuku tunggal, nangtung ku suku hiji

nuhunkeun.
atawa senang: suka ati, ngarasa se-
(nu keur tapa); sidakep.

nyuhunkeun, lemesna tina ménta.
nang haté; Sanajan mahal ogé, ari ba-
panyuku, tanda sora u dina aksara

kasuhun, nuhun pisan; lemesna tina
rangna alus mah, suka ati barangbeuli
Sunda.

katarima.
téh!; 3. sudi atawa rido: Teu suka kami
disuku, maké panyuku (aksara Sunda).

kasuhun kalingga murda (basa bu-
mah dituding boga lampah sérong! teu
disukuan, diterapan suku (korsi, méja

jangga), ucapan pikeun nganuhunkeun
rido ….
jsté).

kana sarupaning kahadéan.
nyukakeun, matak suka, matak se-
suku sambung leumpang, sambung.

suhunan, hatéup, bagian imah nu pang-
nang. sukun, ngaran tangkal jeung buahna, sa-

luhurna.
kasukaan, 1. karesep; 2. kabogoh, ka-
bangsa kelewih tapi teu sikian, dagingna

Susuhunan, gelaran raja-raja Solo.
cintaan.
ngeunah digoréng jsté.

                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

SA - SABUN SAWARGA - SÉÉL SILUMAN - SINEUREUT
SABUT - SAH SÉÉNG - SÉMPÉK SING - SIPAT
SAHA - SAKING SÉMPÉR - SÉOK SIPIL - SIRILIK
SAKIT - SALAKAY SÉOR - SÉSÉKÉLAN SIRINDIL - SIT
SALAKI - SALIARA SÉTAN - SEDEP SITA - SOGOK
SALIB - SAMA SEDIH - SELEGON SOGOL - SONGONG
SAMAD - SAMBÉH SELEK - SEMPAL SONGSOÉNG - SORODOT
SAMBOJA - SAMPOYONG SEMPET - SENGIR SOROG - SREK
SAMPULUR - SANGGAL SENGIT - SEPRÉ SRENG - SUGAN
SANGGALANGIT - SANGSANG SEPUH - SESER SUGEMA - SUKUN
SANGSARA - SAPI SESETIL - SEUBEUH SUKUR - SUMBRAH
SAPIH - SARAT SEUBYÉK - SEUSEUH SUMBU - SUNGAPAN
SARATI - SAPIS SEUSEUL - SIDEM SUNGÉ - SURAT
SARSAN - SASTRA SIDEUHA - SIKAT SURAWUNG - SUSUG
SATÉ - SAWANG SIKEP - SILOKA SUSUH - SWATANTRA

Kamus Basa Sunda ( SRENG - SUGAN )

sreng, sréng. suasa, logam campuran emas jeung tamba-
atawa tanaga nu digajih ku nu méré ban-
Sri, Sang: Sri Nata, Sang Nata (Sri Raja).
ga atawa kuningan.
tuan: sakola subsidi, sakola partikulir nu

srimanganti, gedong atawa tempat suasana, kaayaan lingkungan atawa kaa-
meunang bantuan waragadna ti pama-

abdi-abdi nu rék ngadeuheus ka raja
yaan nu aya patalina jeung sarupaning
réntah.

(baheula).
kajadian: Suasana di padésaan béda subuh, waktu antara janari jeung meleték

Déwi Sri, geureuha Batara Wisnu.
jeung suasana di kota; Keur ramé-ramé
panonpoé, kira-kira pukul 5.

Nyi Sri, nu jadi asal ayana paré, dina
nu sukan-sukan, suasana robah jadi ri-
nyubuh, indit atawa lumaku subuh-su-

dongéng Sulanjana; sri, lungguh, dunya,
but lantaran aya kahuruan.
buh.

lara, pati; lima rupa nasib nu bisa tumiba suat, nyuat, 1. nyocog kulit ku jarum jsb.
salat subuh, salat waktu subuh.

ka jelema: loba paré, jeneng, beunghar,
pikeun ngaluarkeun nanah atawa cucuk subur, 1. bongsor, téréh gedé sarta séhat;

geringan atawa pondok umur.
nu nanceb; 2. nyieun hiasan dina lawon
2. léndo, tanah subur.
srigunting, manuk saéran nu cagak atawa
ku jarum maké benang sutra jsté. (lain
nyuburkeun, ngajadikeun subur atawa

cowak buntutna.
jiga bordél).
léndo.
sripanggung, béntang panggung, pama-
kasuat, kasuat-suat (harti injeum-
subur-ma'mur, babari nyiar kahirupan,

én sandiwara (awéwé) anu pangtegep-
an), ngarasa sedih atawa nyeri lanta-
murah sandang, murah pangan.

na sarta nu jadi jejer lalakon.
ran inget deui kana kasusah nu geus subyék, seubyék.
srog, kecap panganteur pagawéan kana
kaliwat ku ngadéngé atawa nénjo per- subyéktif, seubyéktif.

maju atawa ngasrog ka hareup; asrog.
kara nu aya patalina jeung kajadian ba- suda, ngurangan: suda kana dahar, ngu-
stadion, setadion, lapang olahraga nu le-
réto.
rangan napsu barangdahar (nu gering

ga sarta dikurilingan ku papanggungan
nyuat-nyuat, ngahudang ingetan ba-
jsté.).

tempat nu lalajo.
tur kana kasusah atawa kasedihna nu sudagar, padagang gedé.
statistik, setatistik, catetan nu lengkep
geus rék lipur. sudat, keureut.

tina sagala rupa kaayaan nagara, pau-
upat simuat, upat sumuat, upat.
disudat, robah jadi disudatan atawa di-

sahaan jsté. suay, nyuaykeun, (buuk jsté.) nyéngléd-
sunatan, dikeureut; bandingkeun ngeu-
sténsil, seténsil, mesin sténsil, sarupa-
keun ka kénca ka katuhu, supaya di te-
reut, nyunatan.

ning mesin citak pikeun ngalipet-ganda-
ngah-tengahna aya nu ngolowong. sudi, kasarna tina suka, daék atawa ha-

keun tulisan beunang ngetik dina sit; sit. subadanan, nyubadanan, nyumponan
yang: teu sudi, teu suka.
studen, mahasiswa.
atawa nohonan.
teu sudi najis, kacida embungna, teu
studio, setudio. subaha, aral.
hayang kabina-bina.
suak, nyuakan, méh sarua jeung nyoék-
aral subaha, leuwih anteb ti aral, teu
dipisudi, dipikahayang.

an atawa ngahuaan, meulahan bahan
narima kana kadar.
dipisudi méré budi (babasan), dipika-

ipis. subal, susubal, kembang nu diselapkeun
rep tapi kalah ngabaeudan.

suakan, alat paranti nyuakan daun pan-
kana gelung. sudia, sadia.

dan anyameun. subasita, tatakrama, kasopanan. sudibja, sudibya, pinunjul atawa linu-
suaka, tempat nu teu meunang diganggu subaya, jangji.
hung.

kaayaan alamna pikeun kapentingan él-
nyubayaan, ngajangjian. sudibya, sudibja.

mu pangaweruh jsté.
pasini jangji pasang subaya (baba- sudir, nyudir, sarupaning aturan ditoto-

suaka margasatwa, daérah nu dijaga
san), ngayakeun perjangjian.
pong.

supaya sasatoan nu aya di dinya henteu subhanallah, mahasuci Allah, kecap an- sudira, kendel, teuneung.

nepi ka punah (béak) dibaroroan jsté. sa-
teuran tanda héran kana kakawasaan sudra, paria, ngaran kasta atawa golong-

perti daérah Ujung Kulon.
atawa kaagungan Allah (diucapkeunana
an rayat panghandapna di masrakat Hin-
sual, soal.
sok jadi "subhaneloh").
du.
suan, anak adi. subhat, matak cangcaya teu yakin. suduk, nyuduk, newek, nubles.
suandana, karéta perang.
barang subhat, barang anu teu tétéla sué, sial, tiis (harti injeuman).
suangkung, ngaran sarupaning palem nu
halalna atawa haramna. sufi, ahli sufi, ahli filsafat, ahli kabatinan

gedé sarta luhur. sublimat, sarupaning racun pikeun maéh-
(baheula sok maraké "suf" = pakéan ti-
suara, soara.
an kuman-kuman (mun diinum matak pa-
na bulu domba).
suargi, suwargi, almarhum, nu geus tilar
éh!). sugal, kasar (omongan), garihal.

dunya sarta (ku taksiran) dirahmat ku subsidi, supsidi, bantuan (biasana ti pa- sugan, kecap panyambung, 1. nuduhkeun

Allah.
maréntah) nu mangrupa duit, barang
harepan: Pék, milu pasanggiri, sugan

                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

SA - SABUN SAWARGA - SÉÉL SILUMAN - SINEUREUT
SABUT - SAH SÉÉNG - SÉMPÉK SING - SIPAT
SAHA - SAKING SÉMPÉR - SÉOK SIPIL - SIRILIK
SAKIT - SALAKAY SÉOR - SÉSÉKÉLAN SIRINDIL - SIT
SALAKI - SALIARA SÉTAN - SEDEP SITA - SOGOK
SALIB - SAMA SEDIH - SELEGON SOGOL - SONGONG
SAMAD - SAMBÉH SELEK - SEMPAL SONGSOÉNG - SORODOT
SAMBOJA - SAMPOYONG SEMPET - SENGIR SOROG - SREK
SAMPULUR - SANGGAL SENGIT - SEPRÉ SRENG - SUGAN
SANGGALANGIT - SANGSANG SEPUH - SESER SUGEMA - SUKUN
SANGSARA - SAPI SESETIL - SEUBEUH SUKUR - SUMBRAH
SAPIH - SARAT SEUBYÉK - SEUSEUH SUMBU - SUNGAPAN
SARATI - SAPIS SEUSEUL - SIDEM SUNGÉ - SURAT
SARSAN - SASTRA SIDEUHA - SIKAT SURAWUNG - SUSUG
SATÉ - SAWANG SIKEP - SILOKA SUSUH - SWATANTRA