Kamus Basa Sunda ( WELED - WIADI )


putus pangharepan: Teu weléh-weléh wening, beresih.
wes, makmak-mekmek, barangdahar ka-

nyuhunkeun ka Allah, supaya salamet,
kaweningan galih, kabersihan haté.
was nu kalaparan atawa sieun aya nu

teu petot-petot. wentar, kawentar, kawentarkeun, ka-
nyoro.

weléhan, babari putus pangharepan:
mashur, kakoncara. wet, bet.

ulah sok weléhan, ulah sok babari putus wentis, lemesna tina bitis. weteng, beuteung.

pangharepan. wera, bendu; lemesna tina ambek.
wewetengan, pianakan: dijero wewe-

ngaweweléh, ngabongan-bongan, werat, 1. bisa atawa mampuh: teu werat
tengan, di jero kandungan indung, direu-

nyeukseukan.
nyakolakeun anak, teu bisa atawa teu
neuhkeun.
weled, ngaweled, ngawuluku taneuh teu-
mampuh; 2. lemesna tina wani: teu we-
metengkeun, meuli anak munding nu

as atawa pohara liketna; bandingkeun
rat ngunjukkeun, teu wani ngabéjakeun
direuneuhkeun kénéh.

kuled.
(lantaran éra jsté.). wetu, metu, kaluar, medal.
weleng, sarupaning tataheunan pikeun
ngaweratan, ngaweweratan, lemes-
teu metu, teu bisa, teu mampuh.

ngala maung.
na tina mihapé (sasat ngabeungbeurat-
weweton, lemesna tina wewedalan.

ngaweleng, masang weleng.
an).
satuduh metu saucap nyata, tuduh.
weling, weweling, piwulang. werdaya, wardaya. weu, beu.

oray weling, sarupaning oray welang, weredon, ngaweredonan, mulasara ma- weudeu, teu weudeu, teu kapok.

belangna semu konéng jeung hideung.
yit tina ngamandian jsté. nepi ka dibung- weureu, mabok ku kadaharan nu ngan-
welit, eurih nu geus dijepit keur hatéup.
kus ku boéh.
dung racun: Gadung nu teu bener ngo-

ngawélit, nyieun welit. wereg, ngaweregkeun, ngagiringkeun
kolakeunana matak weureu.
welu, surem.
(meri loba jsté.) sina asup ka kandang- weuteuh, 1. anyar, tacan kungsi dipaké

ngawelu, kasarna ngising.
na; bandingkeun bereg.
saméméhna; lemesna énggal: baju weu-
wenang, meunang, teu wajib jeung teu su- weregu, ngaran sarupaning palem, daun-
teuh, baju anyar, sarta kakara dipaké;

nat: Dahar leueut hukumna wenang.
na siga kepet, tangkalna sok dipaké
2. gembleng kénéh, tacan cocéng: Ti

sawenang-wenang, sakawenang-
iteuk.
isuk sangu téh weuteuh kénéh wé, can

wenang, sakarep-karep, sakarep isun, werejit, ngaran sarupaning racun.
aya nu ngadahar, can ngurangan.

teu maké aturan nu bener atawa nu sah.
keuna ku werejit, keuna ku pangga-
ngaweuteuhan, maké barang weu-

alam pawenangan, alam lahir, alam
wé batur nu hianat.
teuh.

dunya. werekul, dedeg, seseg, sepir tingberehil,
diweuteuhkeun, diantep sina weuteuh
wengi, lemesna tina peuting.
bangun bedas.
atawa diatur ulah sina téréh buruk.
wengkang, ngawengkang (bedil), nojo- wereng, hideung.
weuteuhan (bilangan), bilangan gem-

keun bedil ka nu rék dicéntang.
poék buta wereng, poék mongkléng.
bleng; sabalikna tina pecahan.
wengker, wengkeran, wewengkeran,
hama wereng, ngaran sarupaning ha- weweg, seseg, kuat, henteu réyod atawa

bawahan; lemesna tina wewengkon;
ma paré jeung palawija; bereng.
ayad-éyéd (adegan, anyaman).

bandingkeun bengker. werit, loba pibahlaeun, teu aman lantaran wewel, diwewelkeun, didedetkeun ka je-
wengku, sarupaning palipid barang anyam-
loba rampog jsté.
ro sungut, satengah dipaksa supaya di-

an sakuriling sisina: wengku boboko, weruh, nyaho.
huapkeun (kadaharan atawa ubar); harti

wengku nyiru jsté.
kaweruh, pangaweruh, kanyaho, él-
injeuman, dipaksa supaya ditarima (pa-

ngawengkuan, masang wengku.
mu.
ham atawa idiologi).

kawengku (harti injeuman), 1. kaasup,
weruh sadurung winarah, warah. wewelek, mangkeluk, jelema nu boga dosa

kabawah: Baheula mah Gunungparang weski, wiski, ngaran sarupaning inuman
atawaw goréng adat: Saha wewelekna

(Sukabumi) kawengku ku kabupatian Ci-
keras.
nu boga gawé kitu patut? Saha mangke-

anjur; 2. kauger: Aturan rumah-tangga wesi, beusi.
lukna.

organisasi kawengku ku Anggaran-da-
wesi kuning, béjana ngaran sarupa- wewengkon, wengku.

sarna, teu meunang tojaiah jeung Ang
ning logam, nu gedé kasiatna, sok dipa- wewer, sarupaning bengker atawa cang-

garan dasarna.
ké jimat.
kok tina emas atawa pérak nu diterap-

wewengkon, daérah nu kawengku ku
wewesén, pangaweruh atawa kacakep-
keun kana landéan ti handapna; ban-

daérah nu leuwih lega.
an anu matak héran.
dingkeun beber.

abong biwir teu diwengku (baba-
gandawesi, panékér, batu seuneu pi- wewesén, wesi.

san), ngomong teu jeung adeuh dina
keun neurakkeun kawul. weweton, wetu.

nyarékan jsté. weswes, ngaweswes, waswas-wes- wiadi, susah atawa prihatin.

                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

WAAS - WAKTU WARATAH - WAWANGSALAN WIANJANA - WIRASAT
WAKWAK - WALURAT WAWAR - WELÉH WIRÉH - WUJUK
WALUYA - WARAS WELED - WIADI WUKU - WUYUNG

Kamus Basa Sunda ( WAWAR - WELÉH )


sindiran, saperti: Beulit cinggir, simpay
wawayangan, 1. wayang tiruan; 2. ca- wedet, kulawedet, baraya, kulawarga.

tangan, ulah … atawa Teu beunang di-
ra wayang. wedi, 1. sieun; 2. keusik.

kéhkél poléng, teu beunang ….
hirup darma wawayangan, hirup lir
wedi asih, sieun tapi asih (anak ka kolot
wawar, ngawawarkeun, ngémbarkeun.
wayang nu digerakkeun ku dalang (jele-
jsté.).

wawaran, émbaran.
ma digerakkeun ku Allah).
sanggawédi, sangga.
wawarian, raraméan, leuleutikan sang-
diwayangkeun (harti injeuman), dica-
memedi, jurig jsté. nu pikasieuneun.

geus kariaan rongkah, pésta ngang-
rita-caritakeun kahadéanana (jelema).
sagara wedi, sagara keusik.

geuskeun. wayuh, ngawayuh, lemesna tina nyan weduk, teu teurak ku pakarang.
wawatu, carang wawatu, carang takol,
dung; candung.
élmu kawedukan, élmu supaya jadi

tara pati daék ngomong. Wéda, ngaran kitab suci agama Hindu.
weduk.
wawayagon, lumayan, kurang weweg wédang, lahang beunang naheur saméméh wedus, embé.

(adegan).
jadi peueut. wegah, horéam.
wawayangan, wayang.
diwédangkeun, dijieun wédang (la- wekas, wewekas, pamekas, papatah,
wawuh, nyaho ka hiji jelema, kungsi pata-
hang).
amanat.

nya jsté.; lemesna kenal. wéhwél, diwéhwélan, mindeng dipapa-
wekasan, ahirna atawa panutup: Ti wi-

ngawawuhan, ngajak ngomong jsté.
tahan atawa diomat-omatan.
witan nepi ka wekasan, ti mimiti nepi ka

supaya jadi wawuh. wéker, béker.
panutup, ti awal nepi ka ahir; Rebo we-

ngawawuhkeun, nepungkeun sina wa- wél, naraka wél, ngaran salahsahiji nara-
kasan, poé Rebo panutup (pangahirna)

wuh.
ka; bandingkeun jahanam.
dina bulan Sapar, nurutkeun kapercaya-

wawuh munding, wawuh meueusan wénéh, kawénéhan, kabeneran bisa nén-
an poé diturunkeunana rupa-rupa bahla.

lantaran papanggih dina pasamoan jsté.
jo atawa manggih hal anu langka atawa wekel, temen, boga bakat tawekal, daék

tapi ngaranna ogé can nyaho.
tara kapanggih ku unggal jelema.
hésé, junun kana gawé.
wayah, 1. waktu; wayah kumaha, pukul wéni (basa bujangga), rambut, buuk.
temen wekel, wekel pisan.

sabaraha; wayah kiwari, waktu ieu, wér, kecap panganteur pagawéan kana ki- wel, kecap panganteur pagawéan kana

ayeuna; 2. putu; lemesna tina incu.
ih; cer.
ngahuap semu rusuh; bandingkeun am.

sagawayah, sabarang waktu, teu ngi- wéra, kembang sapatu. welah, ngawelah, ngadayung.

tung waktu nu layak.
ngembang wéra (kekecapan), beu-
pangwelah, dayung.
wayahna, daék sabar sanajan teu matak
reum beungeut lantaran ambek atawa welang, belang.

senang kana haté atawa sanajan matak
éra.
oray welang, oray matih, awakna be-

susah. wét, undang-undang nagara.
lang bodas-hideung; weling.

ngawayahnakeun manéh, nyabar- wétan, madhab tempat bijil panonpoé. welas, 1. belas, panuduh bilangan nu leu-

nyabarkeun manéh.
ngétan, maju ka wétan.
wih ti sapuluh, nya éta sabelas (sawelas)
wayang, 1. sarupaning jejelemaan tina ku-
wétaneun, pernah wétan ti ….
nepi ka salapan belas (salapan welas) =

lit atawa tina kai nu diibaratkeun anu di- wéwé, ngaran jurig leuweung.
11 - 19; 2. karunya atawa asih.

lalakonkeunana dina carita Mahabarata wéwéka, iatna, ati-ati.
welasan, aya welasna, aya sababara-

jsté.; 2. sarupaning tongtonan sabangsa wéya, ulah wéya, ulah lalawora.
ha welas: Korban kacilakaan kamari loba-

tunil atawa sandiwara bonéka. wedak, pupur, sarupaning tipung lemes pa-
na welasan (aya welasna), leuwih ti 10,

nanggap wayang, nanggap dalang
ranti ngulasan beungeut awéwé, supaya
tapi teu nepi ka 20.

medar lalakon tina Mahabarata jsté. bari
ulah katénjo laleucir atawa hideung teu-
welas asih, karunya atawa asih pisan.

ngamaénkeun wayang (1) dipirig ku ga-
ing.
mikawelas, mikarunya.

melan jsté.
diwedak, maké wedak.
nyuhunkeun sih piwelas, ménta dipi-

wayang kulit, wayang tina kulit.
ngawedakan, ngusapkeun wedak ka
karunya, ménta ditulungan.

wayang golék, wayang tina kai, saper-
batur.
melas-melis, lengas-lengis, ngomong

ti bonéka. wedal, medal, lahir.
ngalengis supaya dipikarunya.

giringsing wayang, ngaran sarupaning
wedalan, bijilan, buatan. weléh, henteu baé: Sakitu sagara rupa di-

batikan.
wewedalan, poé dilahirkeun (lain tang-
ungkaban, panitih téh weléh teu kapang-

wayang wong, wayang jelema enyaan
gal); lemesna weweton.
gih, teu kapanggih baé.

maké papakéan wayang (1).
sawewedalan, dilahirkeun dina poé nu
teu weléh, teu burung: Indung ka anak

ngawayang, 1. maén wayang; 2. nang-
sarua ngaranna jeung batur.
mah teu weléh nyaah, teu burung nyaah.

gap wayang. wedel, kuat, tohaga.
teu weléh-weléh, teu petot-petot, teu

                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

WAAS - WAKTU WARATAH - WAWANGSALAN WIANJANA - WIRASAT
WAKWAK - WALURAT WAWAR - WELÉH WIRÉH - WUJUK
WALUYA - WARAS WELED - WIADI WUKU - WUYUNG

Kamus Basa Sunda ( WARATAH - WAWANGSALAN )


kawarasan, kaséhatan, kasenangan;
sah).
wawasuh, kukumbah, ngumbah suku

kamarasan. warsita, wasita.
jsté.
waratah, ngawaratah, nyadiakeun ba- warta, béja, kabar; lemesna wartos atawa waswas, asa-asa, henteu buleud haté.

han-bahan keur nyieun imah.
warti. watang, 1. batang: watang ali, bagian lo-
wara-wiri, balawiri.
ngawartaan, ngabéjaan; lemesna nga-
gamna tina ali nu mageuhan matana; 2.
wardaya, werdaya, kaweningan haté.
wartosan.
tumbak; pamatang.
waréh, sawaréh, sabagian; lemesna sa-
kalawarta, majalah.
watangan, tempat masamoan.

palih.
wartawan, purah ngumpulkeun béja-
baléwatangan, pangadilan.

sawaréh-waréheun, sababaraha hiji
béja keur eusi surat-kabar jsté.
unggah baléwatangan (kekecapan),

tina barang loba. warti, wartos, lemesna tina warta.
katarik perkara, kudu datang ka panga-

wawaréhan, ngan sawaréh, henteu wartos, warti.
dilan.

rata atawa henteu walatra. waru, ngaran sarupaning tangkal, daunna
watang sinambungan, perkara nu
waréng, ngaran sarupaning tangkal kai.
buluan lemes, sok dipaké bubungkusan,
rambat-kamalé atawa ayang-ayangan.

janggawaréng, pancakaki.
lulubna dipaké tali. watara, sawatara, sababaraha bilangan
wareg, sesek; lemesna tina seubeuh.
wawaruan, sabagian tina jeroan mun-
nu teu tangtu; lemesna sawatawis: wa-
warga, baraya, sanak atawa kadang; le-
ding atawa sapi.
tara sajam, kira-kira sajam.

mesna wargi.
Warudoyong, ngaran lagu. watawis, lemesna tina watara.

kulawarga, sanak-baraya, kadang- waruga, badan, awak. watek, perwatek, perbawa, sipat bawa

warga.
gedé rupa leutik waruga, siga gedé
ti kudrat: Éta budak geus boga watek ju-

sakulawarga, sakabéh anggota rumah
tapi awakna leutik (awéwé umumna).
jur, geus jujur ti leuleutik lantaran per-

tangga. warung, wawangunan tempat nu dagang
bawana.

warganagara, jelema nu ngaku jadi sa-
kadaharan jsté.
ngawatek, matek (ajian atawa élmu),

lahsaurang ti rayat nagara nu dicicingan-
ngawarung, dagang di warung.
metakeun ajian supaya keuna pangaruh-

ana. warutah, waratah.
na ka nu dimaksud.
wargi, lemesna tina warga. wasa, teu wasa, teu kaduga, teu werat; wates, garis pamisah antara dua weweng-
warigaluh, tukang ngala lauk.
bandingkeun kawasa.
kon, biasana dicirian ku pager, patok
warid, wirid. wasiat, amanat ti jelema méméh maot (su-
jsté.
waringkas, jagjag waringkas, jagjag pi-
paya dijalankeun mun geus maot).
wates alam, wates nu dirupakeun ku

san, jagjag tur tangginas.
ngawasiatan, méré wasiat.
walungan, laut jsté.
warirang, walirang.
wawasiatan, ngomat-ngomatan supa-
ngawatesan, 1. neundeun atawa nyi-
waris, warisan, barang titinggal nu maot.
ya wasiatna dijalankeun.
eun ciri wates; 2. ngered nepi ka jumlah

ngawaris, ngawariskeun, ninggal-
barang wasiat, barang amanat ti nu
nu tangtu, teu meunang leuwih.

keun warisan.
geus maot.
tepung wates, paadek (dua luwuk ta-

ahli waris, jalma nu boga hak nampa wasir, bawasir, ambéyen, ngaran kasakit
nah).

warisan.
dina bool.
tapel wates, daérah lebah wates.
warna, rupa (beureum, bodas, konéng wasis, wacis.
liwat wates, kaleuwihan (heureuy jsté).

jsté.); lemesna warni. wasit, lépri, jurupisah dina kaulinan saperti wati, awéwé, wanita.

ngawarnaan, méré warna, mulas ata-
maén bal jsté.
diwati, dipondokan (awéwé).

wa ngecét. wasita, omongan, kecap.
seniwati, wanita ahli seni.

warna-warna, warna-warni, rupa-
rékawasita, kabinangkitan ngaréka watir, wancahan tina hawatir, karunya.

rupa.
omongan, ngatur kedaling lisan (dialus-
pikawatireun, matak karunya.
warnaha, kawarnaha, kabéjakeun.
alus), "déklamasi". waton, palipid, lakop.
warni, lemesna tina warna. waskita, terus tingal. watu, batu: Nyembah ka kayu ka watu,
waro, ngawaro, nurut kana papatah ata- waspada, awas, ati-ati; lemesna waspaos.
mangéran ka tatangkalan jeung kana

wa miroséa. waspaos, lemesna tina waspada.
batu, musrik.

teu diwaro, teu diturut atawa teu dipi- wasta, sedengna tina ngaran; lemesna je- wawa, bawa.

roséa.
nengan.
teu kawawa, teu katahan (kasakit, ka-
warsa, warsah, taun; lemesna warsi ata- wastu, éstu, nyata atawa enya.
nyeri jsté.).

wa warsih. wasuh, ngawasuhan, ngaberesihan, wawaderan, ngaran sarupaning jukut.
warsi, warsih, lemesna tina warsa (war-
ngumbah. wawangsalan, bangbalikan, sarupaning si-

                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

WAAS - WAKTU WARATAH - WAWANGSALAN WIANJANA - WIRASAT
WAKWAK - WALURAT WAWAR - WELÉH WIRÉH - WUJUK
WALUYA - WARAS WELED - WIADI WUKU - WUYUNG