Kamus Basa Sunda ( UTED - UYUP-AYAP)


rang nu teu bisa nyekel rasiah; banding-
lalaki).
asa aing uyah kidul (paribasa), asa

keun amburatel. utus, ngutus, ngajurung batur nungkulan
jadi pangpunjulna.
uted, sauted, pondok pisan, sapotong
pasamoan jsb. minangka wakil. uyek, utey.

leutik (tali jsb.).
utusan, jalma nu diutus.
nguyek, ngukey; ukey.
utek, diutek-utek, diobah-obah ka luhur uwak-awik, diuwak-awik (pedang), di- uyubara, untung atawa alus kénéh: Uyu-

ka handap (tungtung curuk jsté.; barang
bubat-babit, disabetkeun ka kénca ka
bara disuguhan cai ogé, henteu diparak

pondok).
katuhu.
pisan, untung kénéh sakitu ogé.

utek-utek, anak reungit nu masih ké- uwang-awing, guwang-gawing; gawing. uyuhan, matak héran, teu kaharti ku akal

néh hirup di cai.
diuwang-awing, diguwang-gawing, di-
sorangan: Ceuk urang mah, uyuhan
utey, uyek, katénjo loba sarta teu cicing
jingjing bari diayun-ayun (barang feutik);
bangsa éskimo barisaeun hirup jeung ba-

(barudak atawa sasatoan leutik): Ari
bandingkeun diiwing-iwing; iwing.
retaheun di daérah kutub nu sakitu tiis-

aya raraméan barudak mani utey ba- uwir, kertas sacewir, ditulisan sarupaning
na.

waning ku loba.
kaperluan ti désa jsté. uyu-kudua, robahan tina aya kudua; ku-
uteuk, polo.
sauwir, sacewir, salambar leutik (kertas
dua.

nguteuk, mikir.
jsb.). uyun, ngaran sarupaning jukut nu sok dipa-

éncér uteuk (babasan), calakan, pin- uyah, sarupaning bahan kimia nu diala tina
ké sapu (saperti sapu-injuk).

ter.
cai laut atawa ti jero taneuh rasana asin.
uyun-uyunan, pauyun-uyun (jelema

uteuk tongo, walang taga, barang-
uyah dapur, uyah paranti nyambaraan
loba), leumpang bari silihcekel leungeun;

barang atawa sasatoan nu panglaleu-
kadaharan.
bandingkeun tuyun.

tikna.
uyah méja, uyah lemes sarta beresih
sauyunan, sapikiran, sapamadegan.

uteuk tongo dina tarang batur ka-
nu sok diteundeun dina méja makan (di-
hirup sauyunan, hirup babarengan ka-

nyahoan, gajah depa dina punduk
wadahan).
lawan répéh-rapih.

teu karasa (paribasa), tongo.
uyah tunu, tunu.
teu uyun (basa banyol), teu matak ka-
utik, ngutik-ngutik, néangan (kasalahan
nguyahan, nyambaraan ku uyah (lauk,
yungyun, teu lucu.

batur).
angeun jsté.). uyup, nguyup, 1. nyerot barang éncér ku
util, ngutil, kutil.
teu uyahan (kekecapan), réhé, teu lu-
biwir tina wadahna (henteu diséndokan
utun, sesebutan ka budak lalaki nu dipika-
cu.
jeung henteu bari tanggah); 2. harti in-

deudeuh.
uyah tara téés ka luhur (paribasa),
jeuman, nguntup kana tanaga atawa

utun inji, sesebutan ka orok nu dikan-
bakat hadé atawa goréng turun ka anak.
pangabisa batur.

dung kénéh (can puguh awéwé atawa

uyup-ayap, ayap.

                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

UA - UDANG UMANG - UNDUR UNTUP - URUG
UDAR - UKUP UNDUR-UNDUR - UNTUNG URUNAN - UTATÉLAN
UKUR - UMAN
UTED - UYUP-AYAP

Kamus Basa Sunda ( URUNAN - UTATÉLAN )


diurugan (lombang), dieusian ku ta-
jsté.
paning kajadian nu umum: usum hujan,

neuh, disaeuran.
pausahaan, kahirupan, jalan pangupa-
waktu mindeng turun hujan; usum kadu,

asa kagunturan madu, kaurugan
jiwa.
waktu loba kadu arasak di mana-mana

menyan putih (babasan), guntur. usap, ngusap, ngeunakeun dampal leu-
jsté.
urunan, udunan.
ngeun digalasarkeun: Nu salat, tas
taya usumna, taya waktuna nu tang-
urung, pamungkus atawa sarupaning wa-
awéh salam sok ngusap beungeut.
tu.

dah.
ngusapan, ngusap sababaraha kali.
jéngkol aya usumna, ékol mah …

urung kasur, lawon nu disarungkeun
kausap sétan (kekecapan), kagoda ku
(kekecapan), pikeun nyindiran nu sok lo-

tuluy dijejel ku kapuk jadi kasur.
sétan nepi ka wani ngalampahkeun kaja-
ba ékol (ékol mah taya usumna).

urung kupat, anyaman daun kalapa nu
hatan atawa pagawéan ma'siat.
lain usum, lain wayah (kekecapan),

dieusian béas keur nyieun kupat.
ngusap birit bari indit (babasan),
lain waktu anu pantes atawa merenah pi-
urup, ngurupkeun, nukeurkeun barang
ninggalkeun pasamoan teu bébéja, ma-
keun ngalakukeun salahsahiji hal.

kana barang séjén nu sakira sarua pa-
lah bari semu keuheul. usung-ésang, robahan tina asu-ésang,

ngajina. usar, ngaran tutuwuan sabangsa séréh,
ajag; harti injeuman jelema atawa jele-

urup-urupan, tutukeuran barang ka-
akarna seungit (sok dipaké sungkeman).
ma-jelema nu ngabantu durjana ngalam-

perluan sapopoé (cara baheula, méméh useup, sarupaning alat paranti ngala lauk,
pahkeun kajahatan (kaki tangan).

aya duit).
kawat waja dielukkeun, diseukeutan sar- usur, duit pamayar ti nu nampa warisan ka
urus, ngurus, 1. ngatur, mémérés: ngu-
ta diruruhitan.
hakim agama (lobana 1/10 tina harga wa-

rus imah jsté; 2. mulasara, méré dahar-
nguseup, mancing, ngala lauk ku
risan nu katampa).

paké jsté.: ngurus orok, ngurus budak
useup maké eupan. ustara, kaustara, kautara, kawentar, ka-

(anak).
uuseupan, ngaran sarupaning kasakit
mashur.

aras-urus, urus-urus, bébérés.
dina tikoro, karasana nyeri neureuy. utag-atog, talag-tolog; tolog.

pangurus, anu kapapancénan ngurus usik, obah lalaunan (awak, orok di jero utah, ngaluarkeun kadaharan nu geus di-

(pakumpulan jsté.).
beuteung indung);
teureuy atawa nu diheumheum kénéh ti-

teu urus, teu bérés, teu bener.
heurin usik (kekecapan), heurin kacida
na sungut, lantaran gering atawa mabok

salah-urus, teu bener ngurus (pausa-
nepi ka hésé usik.
laut jsté.; lemesna luga.

haan jsb.): Ku sabab salah-urus, réa
teu bisa usik malik (kekecapan), teu
utah uger, utah pohara.

pausahaan nagara jadi bangkrut.
bisa obah (nu gering ripuh, nu diborogod
pangutahan, barang nu diutahkeun.
urut, 1. sésa atawa tapak: urut lalay, sé-
jsté.).
mani hayang utah iga (babasan),

sa lalay (bubuahan); urut dikoét ucing,
ngusik-ngusik, ngaheureuyan.
ngarasa kacida sebelna, nénjo atawa

tapak ...; 2. kungsi jadi …: urut jawara,
ngusik-ngusik ula mandi, ula.
ngadéngé kalakuan batur nu pikaijideun.

kungsi jadi jawara, tapi ayeuna mah lain. usir, ngusir, nundung atawa ngabuburak.
utah-étah, tadah-tuduh: Teu kudu diu-

ngurut, mencétan bari mapay atawa usud, nyusud, mariksa atawa ngajujut
tah-étah, teu kudu ditadah-tuduh (naon

mencét disorodotkeun lalaunan (maké
perkara kajahatan jsb.; bandingkeun
pigawéeun), geus hideng sorangan (ba-

minyak jsté. supaya lésang); lemesna
susud.
déga jsté.).

ngaleles. usuk, kaso-kaso; kaso. utama, nyumponan sarat nu panghadé-

ngurutan (ngurut) lauk, mencét beu-
undak-usuk, undak.
hadéna, taya cawadeunana; lemesna

teung lauk pikeun nganyahokeun jalu usuk-ésék, seluk-beluk, sual-sual leutik,
utami.

atawa bikangna.
tékték-béngék nu matak pusing: Nyako-
ngutamakeun, ngautamakeun, nga-
uruy, 1. urug lalaunan (keusik jsb.); 2. ka-
lakeun budak téh loba pisan usuk-ésék-
heulakeun nu perlu.

luar ciduh, lantaran kabita ku kadaharan
na, loba urusanana, henteu babari.
kautamaan, tingkah-laku nu utama.

(biasana nu haseum-haseum). usul, 1. asal, dadasar; 2. perkara atawa
nista, maja, utama (kekecapan), sa-

matak uruy, pikabitaeun.
sual (kahayang) nu disodorkeun ku sa-
kali, dua kali (mun salah) hampuraeun
uruyud, arayad-uruyud, teu parageuh
lahsaurang, timbangeun saréréa.
kénéh, tapi katilu-kalina mah kudu diwa-

atawa teu saringset jeung teu bérés
kitab usul, kitab nu ngandung élmu da-
rah enya-enya.

(dangdanan atawa bubungkusan); ban-
sar agama Islam, nya éta kaimanan; pa- utami, lemesna tina utama.

dingkeun rayud.
kih (fikih), tasaup. utara, ngutarakeun, ngémbarkeun, ngu-
usaha, ihtiar, ngagunakeun akal, tanaga,
asal-usul; asal.
mumkeun.

modal jsté. pikeun ngadatangkeun reje-
ngusulkeun, ngasongkeun usul.
kautara, kaustara, kamashur.

ki, saperti dagang, tani, barangjieun usum, musim, waktu anu dicirian ku saru- utatélan, nyebar ku pabéja-béja ti sau-

                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

UA - UDANG UMANG - UNDUR UNTUP - URUG
UDAR - UKUP UNDUR-UNDUR - UNTUNG URUNAN - UTATÉLAN
UKUR - UMAN
UTED - UYUP-AYAP

Kamus Basa Sunda ( UNTUP - URUG )


untung-untungan, ngalampahkeun upat, ngupat, nyaritakeun kagoréngan
pangajak: Urang ulin, yu!; 4. rada lemes

sarupaning perkara nu can bisa kaerong
batur tukangeunana.
ti manéh, silaing (ti saluhureun ka sahan-

bakal untung atawa bakal rugina.
upat-simuat, upat-sumuat, resep
dapeun): Kumaha, ayeuna geus boga

sauntung, sanasib.
ngupat.
gawé urang téh?
untup, nguntup, boga rasa leuwih ti batur upaya, ihtiar, usaha.
sorangan, saurangan, euweuh batur.

atawa bakal unggul.
ngupaya, ihtiar néangan rejeki. uras, buras, ngaran kadaharan sabangsa

kauntup, sanggup, kataksir bakal bisa.
teu daya teu upaya (kekecapan), teu
leupeut, diasakanana diseupan, béasna

untupan, kasanggupan.
boga kakuatan naon-naon, kumambang
dijieun gigih heula tuluy dikalapaan jeung

boga untupan, aya kasanggupan, ka-
kana kersa Pangéran.
diuyahan.

taksir bakal bisa. upet, sintung kalapa garing jsté. nu mun urat, 1. pipah laleutik jalan getih di jelema

teu untupan, teu sanggup, teu kataksir
geus diseungeut teu daékeun pareum
jeung sasatoan (urat getih) atawa saru-

bakal bisa hasil.
sorangan (cara "obat nyamuk"), paranti
paning benang lalemes jalan rasa (urat
untuy, nguntuy, ngantay, ngajajar bari
nyeungeut roko (baheula).
sarap); 2. bagian daun tatangkalan nu

maju lalaunan. upeti, sarupaning pajeg, biasana ku ba-
siga urat getih dina leungeun; 3. pama-

pauntuy-untuy, untuy-untuyan,
rang nu dihasilkeun ku masing-masing
geuh daging (sepir) kana tulang, rupana

ngaleut-sarta padeudeukeut.
daérah (baheula).
bodas sarta kacida liatna.
unun, ngunun, ngagaringkeun barang da- upih, puhu palapah jambé nu jadi kalokop
kiurat, ngaran sarupaning tutuwuhan

hareun jsté. dina para-seuneu.
tangkalna, bagian jerona nu bodas sok
nu jadi sorangan, urat daunna nalém-

jagong tuhur beunang ngunun (si-
dipaké bungkus wajit jsté.
brés.

sindiran), (dunungan bagéa sumping);
buka upih, ngaran sarupaning manuk
goréng urat, ngaran kadaharan tina

eumping.
ranca.
urat beunang ngulub nepi ka hipu tuluy
unyay, tingarunyay, tingarenyay (caha-
ulah nyeungseurikeun upih ragrag
disewiran jeung digoréng nepi ka garing

ya); enyay.
(paribasa), ulah ngageuhgeuykeun (ko-
(rék siga abon).
upacara, 1. karaméan nu patali jeung ka-
lot), nu ku urang sorangan bakal kaso-
ngurat, muji atawa ngolo, ngarah pa-

jadian anu resmi, saperti poé proklamasi
rang (kaalaman).
méréna.

kamerdikaan, ngistrénan gegedén jsté.; upil, tai ceuli atawa korong. urat-arét, amburatel (kokotor nu narapel

2. tanda-tanda (barang-barang) kapang- uplak-aplék, aplék.
saeutik-saeutik kana rupa-rupa barang).

katan atawa kalungguhan. uplek, 1. kentel sarta bangun ngeunah uré, sawanda jeung ura: emas uré, emas
upadi, lemesna tina komo.
kaolahan nu maké cipati jsté); 2. an-
nu mangrupa keusik; sabalikna tina emas
upah, buruh atawa buruhan.
teng, bangun kacida resepna (nu ngo-
golondongan.

ngupahkeun, muruhkeun.
brol duaan-tiluan). ured, ngured, nalian, ngajiret.

buburuh nyatu diupah béas (pariba- ura, diura, digunduk-gunduk wungkul,
kaured, katangkep (bangsat jsb.).

sa), dititah migawé perkara pikaresep-
henteu dibeungkeut, henteu disina léng- urek, useup paranti ngala belut (teu maké

eun jeung diburuhan deuih.
két jsté.
jeujeur), talina liat sarta rada heuras,

ngupahan, ngalelejar atawa ngabebe-
ketan ura, sangu ketan anu dipuruluk-
sabab useupna kudu bisa diasupkeun ka-

rah anu ceurik atawa nu pundung.
an parud kalapa wungkul; bandingkeun
na jero liang.

ngupah-ngapih, ngupahan ku rupa-
uri.
ngurek, ngala belut jsb. ku urek.

rupa akal. urab, ngaran kadaharan, biasana tina seu- uril, parabot paranti ngalaan cocok botol
upajiwa, pangupajiwa, pakasaban, pa-
pan sayuran nu diawuran parud kalapa
(kayu gabus) anu nyelepot.

cabakan pikeun kahirupan.
meunang nyambaraan, dipaké deungeun
paku uril, paku anu nancebkeun jeung
upama, 1. lamun; lemesna upami atawa
sangu.
ngudarna dipuihkeun (maké obéng); pa-

upanten: Upama rék ka Jakarta, kuring
urab jagong, siki jagong kolot beunang
ku.

milu, lamun; 2. ibarat, misil.
ngulub diawuran parud kalapa atawa pa- uru, matak uru, babari kalahajat: Nu hu-

diupamakeun, diibaratkeun.
rud kalapa jeung uyah atawa gula pasir.
dang ngajuru sok dibéré kadaharan

ngupama, ngahormat, ngajénan. urang, 1. jelema: saurang, jelema hiji;
jeung ubar nu matak uru, supaya sina
upanten, upama.
urang Sunda, jelema asal ti Sunda; 2.
gampang bisa miceun.
upas, 1, racun: kawah upas, kawah nu
kuring atawa kuring saréréa, kuring
diuruan, dihaja supaya uru.

ngaluarkeun gas racun; 2. tukang jaga
jeung manéh (maranéh): Kadieukeun bu- uru-ara, huru-hara.

atawa tukang ajag-ajig di kantor-kantor
ku urang, tah! buku kuring (déwék); na- urug, ngaburusut, ngagolosor (taneuh tina

saperti upas kabupatén, upas pos jsté.
gara urang, nagara kuring saréréa; 3.
gawir, lamping gunung jsté.).

                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

UA - UDANG UMANG - UNDUR UNTUP - URUG
UDAR - UKUP UNDUR-UNDUR - UNTUNG URUNAN - UTATÉLAN
UKUR - UMAN
UTED - UYUP-AYAP