Kamus Basa Sunda ( WIANJANA - WIRASAT )

wianjana, konsonan, aksara "paéh" atawa
ning kembang ahéng, nu cenah ayana di
diwilet (aksara Sunda nga), dibeulit-

aksara Sunda nu tacan dirarangkénan
salahsahiji pulo di Samudra Indonésia,
keun ti handapna supaya robah jadi le.

(ha, na, ca, ra, ka jst.).
sarta ngan jalma pinunjul nu bisa ngala
pangwilet, panambah aksara Sunda
wiara, wihara, biara, asrama ahli tatapa.
éta kembang; 2. ngaran kembang bang-
nga nu jadi le.
wiat, lemesna tina mihapé atawa talatah.
sa kakteus, beukah tengah peuting sok wiletan, aturan sora tatabeuhan.
wiati, awang-awang.
dipaké panayogéan. wilis, sutra wilis, sarupaning sutra alus,

ngambah wiati, hiber. wijén, ngaran sarupaning tutuwuhan, siki-
biasana warna héjo kolot.
wibawa, 1. sugih mukti; 2. pangaruh ata-
na laleutik, rasana pelem, sok dipaké ba- wilujeng, salamet; lemesna tina waluya.

wa komara.
han kadaharan jeung diarah minyakna
ngawilujengkeun, ngucapkeun wilu-
wida, dédés, boboréh, wawangén.
keur ubar jsté.
jeng, ngadoakeun salamet.
widadari, 1. nurutkeun kapercayaan Hindu
ngawurkeun wijen kana keusik (pa- winangun, wangun.

jeung dina dongéng: nu geulis pangeusi
ribasa), pagawéan mubadir, taya guna- winarah, warah.

kayangan, sok rajeun turun ka dunya
na. winaya, atikan, pangajaran.

mapay katumbiri; 2. nurutkeun katerang- wiji, 1. siki atawa galeuh (aci); 2. hiji. winci, wincik.

an ulama Islam wanita suci pangeusi sa-
wijining élmu, galeuhna atawa acining
merwinci, ngawincik, ngarucat: mer-

warga (Al Waqi'ah - 22).
élmu.
winci kalimah, ngarucat kalimah, nga-
widak, sawidak, genep puluh.
aji wiji, ajian pikeun meunang turunan
wincik bagian-bagianana; perwinci.
widang, raray dadu jsb.; harti injeuman,
nu hadé. wincik, ngawincik, néték, nerangkeun

bagbagan sarupaning élmu: widang aga-
salahsawiji, salahsahiji, salahsaurang;
atawa marélékeun sarupaning perkara.

ma, bagbagan atawa urusan agama; wi-
lemesna salahsawios.
wincikan, paréléan atawa runtuyan ba-

dang ékonomi, urusan ékonomi jsté.
teu diwiji-wiji (kekecapan), teu disebut
gian-bagian sarupaning perkara atawa

ngawidang, mébérkeun kulit (munding
saurang-saurang, dikumkeun baé.
élmu.

jsté.) nu baseuh kénéh bari dipanteng wiku, pandita, ahli tapa, wios, 1. wancahan tina sawios atawa teu

tuluy dipoé sina garing. wilah, awi sabébék keur pager jsté.
sawios, keun baé, teu nanaon; 2. wiji.

pangwidangan, pamidangan, 1. pa-
ngawilahan, meulahan awi dijadikeun wira, lalaki; prawira.

ranti ngawidang kulit; 2. paranti manteng
wilah. wirahma, irama, salahsahiji sarat lagu, su-

lawon nu rék dibordél atawa disulam (si-
pedang wilah, pepedangan tina awi sa-
paya ngeunah dilagukeunana sarta ngeu-

ga wengku).
bébék.
nah kadéngéna.
widara, 1. ngaran sarupaning tangkal kai,
wilahan saron, bagian saron nu sok di-
ninggang wirahma, nyumponan sarat

buahna ngeunah didahar, daunna upa-
takolan.
aturan nyanggi lagu.

mana digélang ngabudah kawas sabun,
diwilah-wilah, dibéda-béda, teu disaru- wirang, éra kacida.

kulitna sok dipaké ubar; 2. ngaran saru-
akeun jeung batur nu sapantar dina na-
wiwirang, kaéra gedé.

paning kuéh kering.
sib jsté.
ngawirangkeun, matak éra ka batur.
widé, laha gedé. wilang, bilang atawa itung.
ngawiwirang, ngéra-ngéra, nguar-ngu-
widi, lemesna tina idin.
kawilang, kaitung atawa katitih: Harga
ar wiwirang batur.

ngawidian, ngidinan.
sakitu mah kawilang murah, kaitung mu-
wiwirang di kolong catang (baba-

Yang Widi, Pangéran.
rah.
san), wiwirang gedé nu teu bisa dibuni-
widuri, ngaran sarupaning batu ali, aya nu
tanpa wilangan, teu kabilang, kacida
an.

disebut widuri wulung, widuri wulan jsté.
lobana. wirangrong, 1. susah atawa sedih; 2. nga-
widwid, ngawidwid, ngarewig (buuk jsb.).
taya wiwilanganana, taya babanding-
ran pupuh jeung laguna.
wig, buuk palsu nu dijieun saperti kopéah
anana. wiraos, lemesna tina wirasa.

atawa bendo citak, tinggal nerapkeun
carék (cék) wiwilanganana, cék pari-
diwiraos, dirasa-rasa, dilenyepan.

kana sirah.
basa atawa babasan.
bawiraos, bawirasa, cék rasa sorangan
wijaksana, pinter tur luhung, sagala rupa wilayah, sabagian tina daérah atawa ti na-
atawa cék timbangan sorangan.

ucapanana atawa putusanana ngandung
gara cekelan salahsahiji kapala (teu aya wirasat, tanda atawa tanda-tanda, ciri.

hikmat: Nu jadi hakim kudu pohara wijak-
patokan legana).
élmu wirasat, élmu pikeun nganyaho-

sanana. wilayat, pagawé, bawahan.
keun sipat jelema ku nengetan tanda-
wijaya, pinunjul. wildan, budak lalaki ngora purah ngalala-
tanda dina beungeutna jsté.: taya wira-

gunawijaya, ngaran sarupa batikan.
dénan ahli sawarga (Al Waqi'ah-17).
sat goréng, taya tanda-tanda jelema ja-

wijayakusumah, 1. ngaran sarupa- wilet, beulit.
hat.

                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

WAAS - WAKTU WARATAH - WAWANGSALAN WIANJANA - WIRASAT
WAKWAK - WALURAT WAWAR - WELÉH WIRÉH - WUJUK
WALUYA - WARAS WELED - WIADI WUKU - WUYUNG

Kamus Basa Sunda ( WUKU - WUYUNG )


pangwujuk sétan, pangajak kana ja- wuluku, singkal, ngaran parabot patani nu wuruk, ngawuruk, muruk, lemesna tina

lan teu bageur.
biasana ditarik ku munding paranti nyam-
ngajar.
wuku, waktu saminggu ti malem Ahad nepi
but sawah atawa ngaburujul tegal.
ngawurukan, nganaséhatan.

ka malem Senén, nu dibagi deui jadi 30
ngawuluku, nyambut ngagunakeun wu-
wuwuruk, papatah, méré rupa-rupa na-

wuku nu ceuk kapercayaan aya panga-
luku; bubuntut, cacadan, singkal, lan-
séhat.

ruhna ka orok nu dilahirkeun dina waktu
jam jsté. wurung, burung, teu jadi.

(wuku) éta.
Béntang Wuluku, sok aya ogé nu nye-
ngawurungkeun, ngabedokeun.

pawukon, paririmbon ngeunaan wuku-
but Bima Sakti (Orion).
piwurungan, jampé pikeun ngaburung-

wuku nu 30. wulung, warna biru kolot méh hideung.
keun sarupaning perkara, supaya teu ja-

numbuk di wuku, ninggang di mangsa,
awi wulung, awi hideung.
di (nu rék kawin, rék ditarik ka pangadil-

nepi kana mangsana. wungkul, doang atawa malulu: sangu
an jsté.).

ngawuku, nawuku, ngumpul atawa
wungkul, sangu doang, teu aya deu- wula, lolong.

numpuk (rupa-rupa kasalahan nu kudu
ngeunna; bohong wungkul, bohong ma- wuwuda, wuda.

ditanggung ku sorangan).
lulu, euweuh carita nu benerna. wuwudon, wudu.
wulang, ngawulang, lemesna tina ngajar.
ngawungkul, sarupa barang baé, teu wuwuh, lemesna tina tambah atawa beuki.

piwulang, pangajaran atawa naséhat.
kacampuran naon-naon.
wuwuhan, nambahan; wuwuh lami, wu-

balé pamulangan (pangwulangan), wungu, ngaran warna saperti siki gandaria,
wuh seueur, beuki lila, beuki loba.

tempat ngajar, sakola jsb.
violét. wuwung, tutup hateup sapanjang sam-

wulang krama, didikan kasopanan.
wungu bungur, wungu kawas kem-
bungan suhunan, tempat patepungna
wulu, susuci ku cai saméméh salat, rék nga-
bang bungur biasa (lain nu kayas).
kenténg dina puncak suhunan (témbok

ji Qur'an jsté.; lemesna abdas: Rék saré wuri, pandeuri atawa ti tukang; buri.
atawa séng).

ogé sunat wulu heula atawa rék nyanya-
wuri-wuri, ari hég ahirna: Saréréa ka-
diwuwung, diceuceuh.

baan.
pincut ku caritaanana nu manis, wuri-wu- wuwus, diwuwus, diomongan, dilelemu.
wuluh, awi wuluh, ngaran sarupaning awi
ri katohyan bohongna, ahirna kanyaho- wuyung, prihatin ku kabirahian.

anu panjang ruasanana jeung ipis.
an bohong malulu.
wayang-wuyungan, gandrung kapi-

béas wuluh, béas atah (kulumudan ké-
muri-muri, nurutan.
rangrung; bandingkeun nguyung.

néh), teu disosoh.




                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

WAAS - WAKTU WARATAH - WAWANGSALAN WIANJANA - WIRASAT
WAKWAK - WALURAT WAWAR - WELÉH WIRÉH - WUJUK
WALUYA - WARAS WELED - WIADI WUKU - WUYUNG

Kamus Basa Sunda ( WIRÉH - WUJUK )


béak wirasat (kekecapan), ngarasa
tanda Wisnu téh tanda bodas dina kulit
an; sabalikna tina pangkat: 3 pangkat 2

pohara wirangna, asa teu beungeutan.
budak, watekna goréng (kaasup budak
= 32 = 9; wortel 2 tina 9 =3.
wiréh, réh atawa réhna.
nu sok diruat). wot, sirot, cukang.

wiréhing, réhing. wistara, kawistara, kanyahoan. wotan, hulu, huluwotan.
wiria, wira. wisuna, ngadu-ngadu raja wisuna (ke- wowotan, kalah wowotan, ahirna jadi
wirid, warid, pangajaran kabatinan, baba-
kecapan), nyieun atawa nyiar pipaséa-
matak susah atawa matak ripuh henteu

caan anu ceuk guru kudu mindeng sarta
eun.
bisa nyumponan pangabutuh sapopoé:

loba diucapkeun. wit, 1. pawit, kawit; 2. sawit.
Ari kudu terus-terusan nedunan pamén-

wiridan, babacaan sabada salat jsté. witana, balé witana, maligé atawa pasé-
ta nu euweuh kaseubeuhanana mah, ka-

ngawiridkeun, ngajarkeun atawa mé-
ban.
lah wowotan.

ré wiridan. witaraga, mintaraga, tapa ngalesu nap- wowoy, ngawowoy, ngogo atawa ngu-
wiru, lipetan dina lawon jsté. nu dikaput.
su atawa numpes sagala napsu goréng.
gung-ngugung, nurutkeun sagala kaha-

diwiru, dikaput bari dilipet-lipet ngarah wiwaha, 1. kawin atawa perkawinan; 2.
yang budak jsb.

alus, saperti erok upamana.
jeujeuhan atawa pertimbangan. woyah, hoyah.
wiron, bendo wiron, bendo citak nu diwi-
Arjuna Wiwaha, ngaran lalakon wa
ngawoyah-woyah, ngahoyah-hoyah

ru-wiru sisina.
yang, Arjuna kawin sabada tapa (witara-
(ngageroan sina sieuneun atawa sina
wirya, wiria.
ga).
nyingkir).
wisad, diwisad, diteundeunan tanda sora
teu boga wiwaha, teu boga jeujeuh- wuda, diwuwuda, lemesna tina ditaran-

h (aksara Sunda); ka diwisad jadi kah
an, teu bisa ngabédakeun hadé jeung
jang atawa sitaranjang.

jsté.
goréng. wudu, ngawudukeun, matak wudu,

pangwisad, tanda sora h aksara Sun- wiwéka, wéwéka.
matak buntu laku, teu bisa ngalampah-

da. wiwingka, ngaran sarupaning kadaharan
keun sarupaning pagawéan.
wisata, nyaba.
saperti bibika.
wuwudon, mindeng buntu laku lantaran

darmawisata, nyaba babarengan (jal- wiwirang, wirang.
geringan.

ma loba, murid sakola jsté.), pikeun nam- wiwis (basa budak), kiih.
teu wudu, 1. teu jadi buntu laku; 2.

bahan pangaweruh bari sukan-sukan. wiwitan, awal, mimiti; wekés.
beunang ogé disebut: Ayeuna mah Jang

pariwisata, urusan ngamajukeun rupa- wiwiw, ngawiwiw, ceurik lila tapi teu pati
Oha téh teu wudu beunghar, beunang

rupa hal pikeun mikat ngayakeun darma-
bedas.
ogé disebut beunghar (beunghar enya-

wisata. wol, ewol, lawon nu dijieun tina bulu dom-
an mah henteu); Imahna teu wudu ge-

wisatawan, turis, jalma nu milu darma-
ba (pikeun di hawa tiis).
dé, imahna teu beunang disebut leutik,

wisata. wolu, dalapan.
gedé wé sakitu mah.
wisaya, 1. jiret, jampé-pamaké pikeun nyi-
perwolu, jurudalapan. wuduk, gajih, nu pelem-pelem.

lakakeun atawa nyusahkeun batur: keu-
saperwulon, saperdalapan.
sangu wuduk, sangu anu dikarih ku ci-

na wisaya, jadi gering, owah jsté. lanta- wondéning , wondéneng, lamun atawa
pati tuluy diseupankeun maké sambara

ran panggawé batur nu hianat; 2. pite-
upama.
saperluna, didaharna biasana maké go-

nah atawa fitnah. wondo, awéwé anu saumur hirup teu boga
réng bawang jsté.
wisésa, kawasa.
salaki. wujud, aya: 1. Salahsahiji sipat Allah, aya,

misésa, ngawasa, ngeréh. wong, ewong, jelema.
sanajan pikeun urang teu aya jirimna,

Nu Murba Wisésa, Nu Maha Kawasa
wongwongan, jejelemaan.
henteu katénjo ku panon; 2. aya bukti-

(Allah).
wayang wong, wayang jelema.
na, aya jungkiringna: teu puguh wujud-
wisik, ngawisik, ngajarkeun élmu kabatin-
pawongan, pangiring, réncang, pana-
na, teu puguh buktina atawa bangunna.

an, biasana rerencepan.
kawan.
ngawujud, témbong wujudna, ném-
wiski, wéski.
kolot pawongan, ngora-ngora siga
bongan, jadi kanyahoan: Cita-cita urang
wisma, imah.
geus kolot (jelema).
saréréa can ngawujud kénéh, tacan jadi

tunawisma, teu boga imah, teu boga wongkon, ngawongkonan, ngaku tamu
kanyataan.

padumukan.
(nyuguhan jsté.). wujuk, ngawujuk, ngolo-ngolo batur su-
wisnu, tanda wisnu, tanda hideung dina wongwongan, wong.
paya daékeun nurut kana kahayang

kulit budak, watekna hadé, dina Bab wortel, 1. akar kuning, sarupaning sayur-
urang.

Adat-adat Urang Priangan jeung Urang
an sabangsa lobak tapi warnana konéng
pangwujuk, omongan jsté. nu dipaké

Sunda Lian ti éta (Haji Hasan Moestapa)
sarta méncos ka handap; 2. akar bilang-
ngawujuk.

                                                                 ←←←                →→→

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y

WAAS - WAKTU WARATAH - WAWANGSALAN WIANJANA - WIRASAT
WAKWAK - WALURAT WAWAR - WELÉH WIRÉH - WUJUK
WALUYA - WARAS WELED - WIADI WUKU - WUYUNG