Istilah Tutuwuhan

A.  Akar
	-  Akar, bagian tutuwuhan nu aya di jero taneuh.
	-  Akar mayang, akar tutuwuhan nu taya akar pancerna.
	-  Akar Pancer, akar tengah nu terus ka handap.
	-  Beuti, akar nu ngabenggul sarta dagingan.
	-  Canir, akar nu rubak nyéréngkébéng.
	-  Jangkar, akar nu témbong luhureun taneuh.
B.  Tangkal
	-  Tangkal, bagian tutuwuhan nu panggedéna.
	-  Bodogol, tangkal cau bagian pangjerona, anu kalakop ku gebog.
	-  Buku, bagian antara dua ruas (awi, tiwu jsb.).
	-  Catang, tangkal kai nu geus ngagolér, lantaran runtuh atawa dituar.
	-  Dahan, bagian tutuwuhan nu bijil tina tangkal luhureun taneuh, asalna ti-
	na sirung.
	-  Gebog, kalokop daun cau anu ngabulen bodogolna sarta mangrupa tangkal
	cau sagemblengna.
	-  Geleuh, bagian tangkal kai tengah-tangahna nu biasana béda warna sarta
	nu pangteuasna.
	-  Jarami, tangkal paré nu geus garing.
	-  Kulit kai, bagian tangkal kai pangluarna.
	-  Mamata, bagian kai atawa awi nu teuas sarta buleud urut dahan.
	-  Pangpung, rangrang, dahan garing.
	-  Papagan, kulit kai nu rada kandel.
	-  Ruas, bagian awi antara dua buku.
	-  Sénggéh, sarupa sélér luhureun taneuh atawa dahan nu teu pati lumrah.
	-  Sirung, pidahaneun atawa pitangkaleun anu kakara melentis kénéh.
	-  Tunggilis, tunggul tangkal jambé.
	-  Tunggul, bagian tangkal sésa nuar.
C.  Daun
	-  Daun, bagian tutuwuhan anu lalambaran, umumna warnana héjo, aya
	tangkay atawa palapahan.
	-  Barangbang, baralak, daun kalapa garing dina tangkalna.
	-  Janur, pucuk kalapa nu semu konéng kénéh.
	-  Kalakay, daun nu geus garing.
	-  Kararas, daun cau nu geus garing.
	-  Koléang, daun nu geus garing, nu ngoléang murag tina tangkalna ( samé-
	méh tepi ka taneuh).
	-  Nyéré, urat daun kalapa atawa daun kawung, sok dijieun sapu, seumat jsb.
	-  Palapah, gagang daun anu panjang sarta rubak atawa buleud.
	-  Pucuk, daun ngora.
	-  Tangkay, gagang daun atawa kembang.
D.  Kembang
	-  Kembang, bagian tatangkalan nu biasana sok jadi buah, loba nu alus rupa-
	na jeung seungit.
	-  Buku, kucup kénéh, tacan beukah.
	-  Kamanilan, kembang mimiti, beukahna can alus (sedep malem jsb.).
	-  Ligar, maruragan daun kembangna.
	-  Mangkak, daun kembangna mekar, beukah.
	-  Sintung, kalokop mayang/suligar nu geus tuhur.
E.  Buah
	-  Buah, bagian tutuwuhan nu asalna tina kembang.
		1.  Ayana dina tangkal
			-  Pala gumantung, bubuahan nu biasa ngagarantung dina tangkalna,
			saperti manggah, jambu, jeruk jsb.
			-  Pala kapendem, sarupaning beubeutian, saperti suuk, boléd, bang-
			kuang jsb.
			-  Pala kasimpar, bubuahan nu sok ngagolér dina taneuh saperti bon-
			téng, samangka jsb.
		2.  Istilah pentilna
			-  Cengkir, pentil buah kalapa.
			-  Pakél, pentil buah manggah/limus.
			-  Semi, pentil buah jagong.
			-  Tongtolang, pentil nangka.
		3.  Istilah buahna
			-  Benda, buah teureup.
			-  Caruluk, buah kawung.
			-  Gadog, buah gintung.
			-  Jebug, jambé kolot.
			-  Kamal, buah asem.
			-  Keceprek, buah hiris.
			-  Ketewel, nangka ngora.
			-  Langgoko, buah kiray.
		4.  Istilah sipat buahna
			-  Cumolat, manggu nu geus coklat, téréh asak.
			-  Dumewegan, tangkil atawa hiris nu keur meujeuhna siga dawegan
			eusina.
			-  Gumading, gedang nu semu gading, rék asak.
			-  Humaseum, buah nu haseum kénéh tapi téréh asak.
			-  Lumého, dawegan keur meujeuhna siga lého.
			-  Lumiat, jéngkol nu geus téréh kolot.
			-  Rumangu, pakél atawa hiris nu keur meujeuhna rangu.
			-  Sumagol, istilah pikeun hui.
F.  Istilah  Tutuwuhan Séjénna
	-  Balukang, palapah daun kalapa/kawung.
	-  Bogol, bagian tangkal kalapa/cau nu panghandapna (tempat bijilna akar).
	-  Harupat, bagian injuk nu siga nyéré.
	-  Humbut, pucuk tangkal kalapa, kawung jsb. nu bodas sarta uduh.
	-  Injuk, bulu tangkal kawung nu hideung siga buuk.
	-  Iwung, anak awi nu mangrupa boros kénéh.
	-  Kawul, lunglum nu siga lukut warna coklat, sok dipaké panékér.
	-  Mérang awi, bulu kalokop awi nu matak ateul.
	-  Pancar, tangkal awi nu geus garing.
	-  Petét, bibit tutuwuhan nu leutik kénéh, nu jadi sorangan atawa beunang
	ngahaja melak.
	-  Régang, dahan leutik.
	-  Ruyung, bogor, bagian nu teuas dina tangkal kawung.
G.  Guna Tutuwuhan
	1.  Nu diala buahna
		-  Tangkal gedé:  Alpuket, asem, balingbing, bencoy, ceremé, dukuh, gedang,
		huni, jambu, jéngkol, jeruk, kadongdong, kadu, kalapa, manggah, mang-
		gu, picung, peuteuy, pisitan, rambutan, sawo, sukun, tangkil, pala jsb.
		-  Tangkal leutik:  Cabé, céngék, térong, tomat, cabé rawit jsb.
		-  Tangkal ngareuy:  Roay, buncis, kacang panjang, jaat, paria, anggur, ka-
		pri jsb.
	2.  Nu diala beutina
		-  Akar ngabengul:  Hui, sampeu, kentang, wortel, lobak, bangkuang, bit, bo-
		léd jsb.
		-  Bagal ngabenggul/sénggéhan:  Taleus, ganyol, cikur, jahé, konéng, panglay,
		lampuyang, jaringao jsb.
	3.  Nu diala daunna
		-  Sayuran:  Kangkung, katuk, bayem, pécay jsb.
		-  Lalab:  Antanan, écéng, kahitutan, jalantir, jotang, daun sampeu, daun ge-
		dang, paris, sintrong, randamidang, téspong, marémé, putat, saladah,
		pohpohan jsb.
		-  Samara/panyari:  Bawang daun, saledri, surawung, salam, pandan jsb.
		-  Obat-obatan:  Kumis ucing, pecah beling, saga, sembung, randu, lidah bu-
		aya, tarum, seureuh jsb.
		-  Pakakas/parabot:  Méndong, pandan, kiray, eurih, kalapa jsb.
		-  Bungkus:  Daun cau, waru, jati, hanjuang jsb.
	4.  Nu diala tangkalna
		-  Kai/dangdanan:  Jati, awi, kawung, kalapa, angsana, bangban, bihbul, bi-
		soro, kidamar, gempol, jamuju, junti, angsana, pineus, rasamala, kayu-
		jaran, puspa, albasiah, jeungjing, mindi, mahoni, kihiang jsb.
		-  Obat/panyari:  Kina, kayumanis, candana jsb.
	5.  Nu diala kembangna
		-  Panyari/seuseungitan:  Cengkéh, kananga jsb.
		-  Hiasan:  Sedep malem, radiul, hébras, eros, malati, anyelir, rasida, ang-
		krék, dahlia, margrit, suyok jsb.