Istilah Tatanén

A.  TANI DI SAWAH
	1.  Ngagarap Tanah
		-	Malik jarami, malikkeun jarami sawah anu anyar dipibuatan, upama rék nyawah sata-
			un dua kali atawa tilu kali.
		-	Nyambut, ngagarap atawa ngawuluku.
		-	Ngawalajar, macul ngamimitian.
		-	Malik, malikkeun taneuh anu geus dipacul mimiti.
		-	Mindo atawa ngeprék, macul mindo ngancurkeun taneuh anu masih tingguruhul.
		-	Nganglér, ngaluluh taneuh supaya jadi ancur pisan atawa leutak.
		-	Ngacak, nyaéta miceunan jujukutan jeung nu barala.
		-	Ngalelep, ngalelepkeun jujukutan jeung babalaan.
		-	Ngararata, ngaratakeun taneuh nu geus dipacul téa.
		-	Ngawuluku, ngagarap maké wuluku.
		-	Motong, maculan nu teu keuna ku wuluku.
		-	Ngagaru kambang, ngagarap maké garu.
	2.  Omongan Nu Ngawuluku
		-	Kiya, maksudna méré nyaho ka munding supaya lempeng leumpangna.
		-	Kalén, supaya wuluku asup kana urut tadi, jadi maréntah ka munding supaya ngiser
			saeutik leumpangna.
		-	Arang, hartina anggang teuing ti urut tadi.
		-	Mider, supaya muter.
		-	Luput, maksudna wuluku henteu keuna, nitah munding rada tungkul.
	3.  Melak Jeung Ngurus Paré
		-	Ngaléan, mimitian mipit paré pibiniheun.
		-	Mitembeyan tebar, mimiti ngawurkeun paré kana pabinihan.
		-	Tebar, ngawurkeun binih kana pabinihan.
		-	Bubut, ngarabutan binih paré dina pabinihan tandurkeuneun.
		-	Nyaplak, ngagaritan taneuh nu rék dipelakan paré ku caplak.
		-	Tandur, melak paré di sawah.
		-	Mitembeyan tandur, ngamimitian tandur.
		-	Ngarambét, miceunan jujukutan nu jaradi di antara tangkal paré.
		-	Ngarambét ngabaladah, ngarambét ngamimitian.
		-	Ngarambét mindo, ngarambét ngaduakalian.
	4.  Panén
		-	Dibuat, ngala paré.
		-	Derep, buburuh dibuat.
		-	Gacong, buburuh dibuat, buruhna sasangga dina sapocong.
	5.  Kaayaan Paré
		-	Sumihung, kaayaan binih geus saperti sihung, kira-kira saminggu ti tebar.
		-	Bubuni tikukur, lamun aya tikukur nyumput bakal buni, kira-kira umur binih tilu
			minggu.
		-	Béar, binih anu dibabut téh teu loba mawa taneuh, binih alus.
		-	Ngompol, binih anu dibabut téh akarna loba taneuhan.
		-	Lilir, hartina hudang, kira-kira saminggu ti tas tandur.
		-	Gumunda, daunna héjo saperti daun gunda, kira-kira tilu minggu ti tas tandur.
		-	Mapak daun, daunna katémbong rata, kira-kira dua bulan ti tas tandur.
		-	Nyiram, paré saperti reuneuh, kira-kira sapuluh poé ti papak daun.
		-	Reuneuh, paré geus katémbong pibuaheunana, kira-kira tilu bulan ti tandur.
		-	Celetu, paré geus aya hiji-dua anu bijil humutna, kira-kira sapuluh poé ti reuneuh.
		-	Rampak, geus katémbong kabéh humutna, kira-kira sabulan ti celetu.
		-	Tungkul, paré mimiti ngeusi, nu matak kaayaanana tungkul.
		-	Beuneur héjo, paré geus katémbong beuneur tapi héjo kénéh, kira-kira tilu minggu
			ti rampak.
		-	Sumurawung, paré geus asak, tapi can meujeuhna dipanén, kira-kira sapuluh poé ti
			beuneur héjo.
		-	Jujumaahan, paré ngadagoan wanci anu mustari pikeun dipanén, kira-kira sapuluh
			poé ti sumurawung.
B. TANI DI KEBON ATAWA HUMA
	-	Ngaburujul, ngawuluku tanah darat.
	-	Ngeprék, némprang, macul mindo ngabuyarkeun tai pacul nu tingguruhul.
	-	Ngarag, ngabéarkeun taneuh sanggeus dipacul, méméh dipelakan.
	-	Ngaseuk, nyieun logak laleutik keur melak sisikian, kayaning jagong, kadelé jst.
	-	Ngayuman, ngaganti nu ruksak, nu goréng atawa nu teu jadi.
	-	Melak, ngubur atawa nancebkeun tutuwuhan sina jadi.
	-	Ngoréd (kokoréd), ngaberesihan jujukutan.
	-	Ngoyos, ngaberesihan jujukutanana bari rada disaeuran taneuh.
	-	Diayab, dikoréd tuluy jujukutanana dikirab-kirab, supaya taneuhna teu kapiceun.
C.  ISTILAH SÉJÉNNA
	-	Ngipuk, ngawurkeun atawa melakkeun sisikian dikerepkeun sina jadi petétan nu bakal
		jadi binih.
	-	Ngabungbung, mindahkeun petétan kana bungbung awi atawa polibég.
	-	Muter, mindahkeun tatangkalan anu geus rada gedé, ku cara dikali sabudeureun akar-
		na, diangkat, dipindahkeun jeung taneuh nu narapel dina akarna.
	-	Nyiram atawa nyébor, ngucuran pepelakan ku cai supaya seger.
	-	Nyemprot, nyemprot tutuwuhan ku semprotan maké cai nu geus dicampuran obat (in-
		séktisida jsb.).
	-	Ngémbrat, nyiram maké émbrat.
	-	Cangkokan, dahan pepelakan nu kaian, nu bisa dipelakkeun sanggeus akaran.
	-	Nyangkok, nyieun cangkokan.
	-	Gemuk, kadaharan pepelakan, surubuk atawa bérak.
	-	Bérak kandang, gemuk tina kokotor sato ingon-ingon.
	-	Bérak toko, gemuk buatan pabrik, saperti uréa, KCL, TSP jsb.
	-	Binih, sisikian atawa pepetétan pelakeuneun.
	-	Ayeuh, tumerap kana paré nu rarebah.
	-	Hama, sato jeung nu lianna, anu sok ngaruksak pepelakan.
	-	Tumpangsari, melak tutuwuhan nu umurna sausum (palawija) dina taneuh nu dipelak-
		an tangkal nu réa umurna, tapi tacan kahieuman.
	-	Heuleuran, jajaran pepelakan anu rada rubak.
	-	Sték, dahan pepelakan kaian nu bisa di pelak.
	-	Petétan, bibit tutuwuhan nu leutik kénéh, biasana aya kénéh sésa sikina.