1. Dumasar kana kajadian
alam jsb.
|
||
-
|
Wanci janari leutik, kira-kira pukul 01.00-03.00.
|
|
-
|
Wanci janari gedé, kira-kira pukul 03.00-04.30.
|
|
-
|
Wanci balébat, waktu pajar geus udat-udat,
kira-kira pukul 04.30.
|
|
-
|
Wanci carangcang tihang, wanci liwat pajar, téténjoan
remeng-remeng
|
|
kénéh, kira-kira pukul 04.30-05.30.
|
||
-
|
Wanci haneut moyan, wanci sesedengna ngeunah dipaké
moyan, kira-kira
|
|
pukul 07.00-08.30.
|
||
-
|
Wanci rumangsang, wanci panonpoé geus mimiti karasa
panas, kira-kira
|
|
pukul 09.00.
|
||
-
|
Wanci pecat sawed, waktu munding nu dipaké magawé
(ngawuluku) dila-
|
|
an sawedna, kira-kira pukul 10.00.
|
||
-
|
Wanci manceran, waktu panonpoé luhureun sirah,
tengah poé.
|
|
-
|
Wanci lingsir kulon, waktu panonpoé geus mimiti ngésér
ka kulon, kira-
|
|
kira pukul 13.00.
|
||
-
|
Wanci panonpoé satangtung, kira-kira pukul 15.00.
|
|
-
|
Wanci tunggang gunung, waktu panonpoé geus rék surup,
ayana dina lu-
|
|
hureun gunung, kira-kira pukul 16.00-17.00.
|
||
-
|
Wanci sariak layung, waktu layung di langit katénjo
beureum, kira-kira pu-
|
|
kul 17.00-18.00.
|
||
-
|
Wanci sareupna, waktu geus mimiti poék, kira-kira
pukul 18.00-18.30.
|
|
-
|
Wanci sareureuh gaang, waktu gaang eureun disada,
kira-kira pukul 19-00.
|
|
-
|
Wanci sareureuh budak, waktu barudak leutik reureuh,
kira-kira pukul
|
|
19.30-20.00.
|
||
-
|
Wanci sareureuh kolot, waktu kolot mangsana reureuh,
kira-kira pukul
|
|
21.00.
|
||
-
|
Wanci tengah peuting, kira-kira pukul 24-00.
|
|
2. Dumasar kana waktu
ibadah (salat)
|
||
-
|
Pajar, waktu rék meleték panonpoé,
kira-kara pukul 04.00-04.30.
|
|
-
|
Subuh, waktu ngajalankeun salat subuh,
kira-kira pukul 04.30-05.00.
|
|
-
|
Lohor, waktu ngajalankeun salat lohor,
kira-kira pukul 12.00.
|
|
-
|
Bada lohor, waktu sanggeus kadéngé bedug
lohor, kira-kira pukul 12.30-
|
|
13.00.
|
||
-
|
Asar, waktu ngajalankeun salat asar,
kira-kira pukul 15.30.
|
|
-
|
Bada asar, waktu sanggeus kadéngé bedug asar
atawa salat asar, kira-kira
|
|
pukul 15.30-16.00.
|
||
-
|
Magrib, waktu geus mimiti poék, geus
waktuna salat magrib, kira-kira pu-
|
|
kul 17.30-18.00.
|
||
-
|
Bada Magrib, waktu saréngséna salat magrib,
kira-kira pukul 18.00-19.00.
|
|
-
|
Isa, waktu salat isa, kira-kira pukul
19.00.
|
|
-
|
Bada isa, sanggeus salat isa, kira-kira
pukul 19.00-20.00.
|
|
3. Istilah umum
|
||
-
|
Peuting, wanci ti barang surupna panonpoé
nepi ka meletékna deui.
|
|
-
|
Beurang, wanci ti mimiti meletékna
panonpoé nepi ka surupna deui.
|
|
-
|
Isuk-isuk, wanci bada subuh nepi ka
kira-kira pecat sawed, antara pukul
|
|
05.00-10.00.
|
||
-
|
Pabeubeurang, wanci sabada pecat sawed nepi ka
wanci panonpoé sa-
|
|
tangtung, kira-kira pukul 11.00-14.30.
|
||
-
|
Pasosoré, wanci sabada panonpoé satangtung
nepi ka sareupna, kira-kira
|
|
15.00-18.00.
|
||
4. Istilah nu patali jeun
poé
|
||
-
|
Poé ieu, poé ayeuna nu keur dilakonan.
|
|
-
|
Isukan, sapoé nu bakal datang.
|
|
-
|
Pagéto, dua poé nu bakal datang, sapoé
sanggeus isukan.
|
|
-
|
Pagéto amat, sapoé sabada pagéto.
|
|
-
|
Kamari, sapoé nu geus kaliwat.
|
|
-
|
Mangkukna, dua poé nu geus kaliwat, sapoé
saacan kamari.
|
|
-
|
Tilu poé ka tukang, waktu nu geus kaliwat tilu
poé. Kecap katukang dipaké
|
|
pikeun poé, minggu, bulan, taun jst. nu geus kaliwat sababaraha
kali.
|
||
5. Istilah nu patali
jeung nu kalakon
|
||
-
|
Ayeuna, waktu nu keur kalakon.
|
|
-
|
Bieu, waktu nu can lila kalakon, kakara
pisan kaliwat.
|
|
-
|
Cikénéh, sarua jeung bieu.
|
|
-
|
Tadi, waktu nu geus rada lila kalakon.
|
|
-
|
Engké, waktu nu bakal kalakon.
|
|
6. Istilah nu patali
jeung jaman.
|
||
-
|
Kiwari, jaman nu keur dilakonan ayeuna.
|
|
-
|
Baréto, jaman nu geus lila kaliwat.
|
|
-
|
Baheula, jaman nu geus kaliwat béh ditueun
baréto.
|
|
-
|
Bihari, jaman nu geus kaliwat lila pisan.
|
|
-
|
Jaga, jaman nu lila kénéh bakal
kasorang.
|
|
-
|
Isuk jaganing géto (pagéto), jaman nu lila kénéh pisan bakal
kasorang.
|
|
7. Istilah séjénna.
|
||
-
|
Sakedét nétra, sakiceup, nuduhkeun waktu nu
sakeudeung pisan.
|
|
-
|
Saharita, harita kénéh.
|
|
-
|
Sakilat, nuduhkeun waktu nu sakeudeung
pisan diumpamakeun kana lila-
|
|
na kilat ngaburinyay.
|
||
-
|
Sajongjonan, sawatara sekon.
|
|
-
|
Sakedapan, saharita, jero sawatara sekon.
|
|
-
|
Sapanyeupahan, nuduhkeun waktu nu teu sabaraha
lilana, kira-kira sarua
|
|
lilana jeung waktu pikeun nyeupah.
|
||
-
|
Sapangéjoan, nuduhkeun waktu nu rada lila,
kira-kira sarua lilana jeung
|
|
waktu pikeun ngéjo (nyangu).
|
||
-
|
Saumur jagong, lilana sarua jeung umur jagong,
kira-kira sabulan satengah.
|
|
-
|
Sabulan campleng, sabulan jejeg.
|
|
-
|
Sataun landung, sataun leuwih.
|
|
-
|
Sawindu, dalapan taun.
|
|
-
|
Saabad, saratus tahun.
|
|
-
|
Sausum, sakali usum, henteu lana.
|
|
ngan pikeun pangajaran! hanya untuk pembelajaran! just for learning!