| hikmat, hikmah, 1. harti anu leuwih je- |
|
pikeun kaséhatan nu ngusahakeun su- |
|
keun salahsahiji perkara. |
|
ro: Upama dilenyepan hikmah puasa |
|
paya sakabéh anggahota badan kagilir- |
hiris, ngaran tutuwuhan sabangsa ka- |
|
téh kacida lobana; 2. kauntungan, ha- |
|
an digerakkeun. |
|
cang, tangkalna nepi ka kurang leuwih |
|
sil: Hikmahna kamerdékaan kudu kara- |
hina, handap harkatna, taya pandang- |
|
2 m, kopokanana sok dipencok. |
|
sa ku saréréa, rata nepi ka rayat leu- |
|
eunana, euweuh ajéneunana. |
|
bulu hiris, warna bulu ucing nu udat- |
|
tik; 3. kawijaksanaan Nu Maha Kawa- |
hinas, sahinasna, saujratna, henteu di- |
|
udatan cara cangkang hiris. |
|
sa: Kajadian nu sakumaha teu ngeu- |
|
réka (carita). |
|
hui hiris, bangkuang (buah bangku- |
|
nahna keur urang tangtu aya hikmah- |
hindesan, parabot paranti migawé ka- |
|
ang siga hiris). |
|
na, upama urang bisa napakuranana. |
|
pas, misahkeun sikina. |
hirup, nyawaan (jalma jeung sato), ngan- |
| hilang, sedengna tina maot, paéh; le- |
Hindi, Hindustan, India. |
|
dung daya pikeun terus tumuwuh (ta- |
|
mesna pupus. |
Hindu, asal ti Hindustan. |
|
tangkalan), henteu paéh. |
| hilap, sedengna tina poho; lemesna lali. |
|
agama Hindu, agama nu asalna dia- |
|
kahirupan, sarat pikeun hirup, pangu- |
| hileud, anak kukupu saméméh jadi caca- |
|
nut ku sabagian gedé urang India, nu |
|
pa jiwa. |
|
ka, kabeukina dangdaunan. |
|
mangéran ka déwa-déwa (Brahmana, |
|
hirup ku ibun gedé ku poé (baba- |
|
hileudeun, kasakit lantaran inféksi di- |
|
Wisnu, Siwa jsté.). |
|
san), sasat euweuh nu ngurus, hirup |
|
na ramo handapeun kuku. |
hingan, wates; bandingkeun hingga. |
|
kalantar. |
|
ngahihileudan, ngahalang-halang ka- |
hing, kecap panganteur pagawéan kana |
hisab, ngitung atawa balitungan. |
|
rep batur ku jalan nyingsieunan, ngagi- |
|
ceurik. |
|
dihisab, dibalitungkeun amal hadé |
|
gila jsté. |
hing, ing, kecap pangantét di. |
|
jeung amal goréng (jaga dina poé hi- |
|
hileud peuteuy (harti injeuman), jal- |
hingga, wates. |
|
sab). |
|
ma nu ngahalang-halang karep batur. |
|
taya hinggana (kekecapan), poha- |
|
ahli hisab, ahli ngitung. |
| hili, ngahilian, nukeuran, ngaganti ba- |
|
ra taya wates-wangenan, taya baban- |
hitar, ngaran tatabeuhan maké 6 kawat |
|
rang ku barang nu séjén. |
|
dinganana: Bungah taya hinggana. |
|
(senar) ditabeuhna dijentréng-jentréng |
|
pahili, patukeur (teu dihaja). |
hingkik, sabangsa heulang, tapi gedé, |
|
saperti kacapi. |
| hilim, hadé laku lampah, sabar darana. |
|
buluna semu beureum. |
hitut, ngaluarkeun hawa nu biasana bau |
| hiling, haling, kecap anteuran pikeun ni- |
hinis, kulit awi, seukeut pisan. |
|
tina bujur; lemesna bobos, kabobosan. |
|
tah nyingkir. |
|
dulur pet ku hinis (kekecapan), du- |
|
kahitutan, kasimbukan atawa rajapé- |
| hilir, tempat nu dituju ku cai nu ngocor |
|
lur saindung sabapa. |
|
ni, ngaran tutuwuhan ngarambat, da- |
|
lantaran leuwih handap; sabalikna tina |
|
inggis batan maut hinis (babasan), |
|
unna bau hitut, tapi sok dilalab tamba |
|
girang. |
|
kacida inggisna atawa paurna. |
|
bunghak. |
|
ka hilir ka girang (kekecapan), bu- |
hinum, pahinum. |
hiu, ngaran lauk laut nu kacida galakna |
|
lak-balik sababaraha kali. |
hintul, ngahintul, cicing teu nurut kana |
|
sarta gedé. |
|
cai dihilir mah kumaha ti girang- |
|
titahan. |
|
hiu corak, hiu nu dina bangusna aya |
|
na (paribasa), rayat leutik sok nyonto |
hinyay, aya minyak jsb. dina beungeut- |
|
tulang gepéng panjang nyodor ka ha- |
|
kalakuan nu ngaheuyeukna. |
|
na (cai). |
|
reup, régés kénca-katuhu kawas hun- |
| hiliwir, ngahiliwir, niup lalaunan (angin |
hipu, empuk (kukuluban nu geus asak, |
|
tu ragaji gedé. |
|
leutik). |
|
kasur nu meunang moé jsté.). |
|
hiu caping, hiu nu tungtung huluna |
| himah, kémah, ténda saung tina mota |
hiras, ngahiras, nitah digawé ka batur |
|
cagak gepéng, tempat matana. |
|
(= lawon kandel). |
|
teu karana buruhan sakumaha mistina, |
hiuk, kecap panganteur pagawéan kana |
| himar, kuda nu ceulina kawas kaldé, sok |
|
satengah ménta tulung. |
|
angin nu ngagelebug. |
|
disebut ogé kalde leuweung, leuwih be- |
|
balakahirasan (kekecapan), tara da- |
hiul, hual-hiul, ngahiul, teu puguh ga- |
|
das ti kuda biasa. |
|
ék dititah atawa dihiras. |
|
wé bari hulang-huleng lantaran aya |
| himel, ngahimel, ngalimed, dahar alon |
|
hirasaya, ngahirasaya, ménta tu- |
|
kasusah. |
|
tapi ponyo semu nimat. |
|
lung: Ceuk bapa pangantén awéwé |
hiung, kecap panganteur pagawéan ka- |
| himi-himi, ngaran sato laut, sabangsa |
|
ka Pa Naib, "Sim kuring ngahirasaya, |
|
na ceurik. |
|
kéong. |
|
pangnikahkeun pun anak Nyi Ani ka |
|
ngahiung, ngaluarkeun sora cara nyi- |
|
kawas himi-himi (babasan), méh sa- |
|
Jang Anu." |
|
ruan, bangbara jsté. |
|
lilana babarengan duaan, tara daék pa- |
hiri, hiri dengki, dengki. |
hiur, kihiur, ngaran tangkal kai sabang- |
|
pisah. |
|
pahiri-hirian, padahayang ti pandeu- |
|
sa saninten (Castanea Javanica), kai- |
| himnastik, salahsahiji cara gerak badan |
|
ri, padaembung ti heula ngalampah- |
|
na leuwih alus keur dangdanan imah, |