|
kaharti, biasana budak nu keur diajar |
|
geus anggeus; 2 sakali bulak-balik: Oplét |
balingbing, ngaran sabangsa tatangkalan |
|
ngomong. |
|
Cianjur-Bandung téh ngan bisa sabalik |
|
jeung ngaran buahna nu bangunna lo- |
| balén, 1. balik; 2. robahan tina beuli. |
|
nambanganana poé ieu mah. |
|
nyod juru lima, rasana amis gahar. |
|
sabalén, sabalikna. |
|
balik ngaran (kekecapan), maot di pa- |
|
babalingbingan, beberehilan upamana |
|
babalén, jual-beuli. |
|
nyabaan atawa di pangperangan. |
|
bitis jeung peupeuteuyan tukang angkat- |
| baléng, 1. lauk laut; 2. teu wani nyangha- |
|
malikan, ngadua kalian atawa leuwih: |
|
jungjung. |
|
reup: Ari papanggih téh si A ayeuna mah |
|
malikan popotongan, malikan pangajaran, |
balinger, kabalinger, kaliru, katipu. |
|
sok baléng baé, éraeun tayohna. |
|
malikan macul. |
balitungan, matotoskeun hutang-pihutang. |
| balét, sabangsa dangsa. |
|
balik panto, tukangeun panto. |
baliung, pakakas tukang kai nu bisa digalar- |
| balem, 1. ngarapetkeun biwir; 2. teu ngo- |
|
malik, ngagerakkeun badan 180°, nepi |
|
gilir jadi patik atawa jadi rimbas. |
|
mong: Milu ngobrol atuh, ulah balem baé! |
|
ka nyanghareup ka nu tadi di tukangeun. |
baliut, pabaliut, pagaliwota, laleumpang |
| bales, taur. |
|
malik jarami (kekecapan), ngagarap sa- |
|
papaliwat ka ditu, ka dieu di nu ramé. |
|
males, naur, mulangkeun pagawéan ba- |
|
wah nu kakara anggeus dipibuatan, moré- |
baliwet, matak lieur, hésé nuturkeunana |
|
tur: Jelema nu luhur budi mah, males ka- |
|
kat. |
|
(omongan): Asa ku baliwet nerangkeun |
|
goréngan téh ku kahadéan, lain ku kago- |
|
malik mipih, malik mépéh (kekecapan), |
|
nu kitu-kitu waé. |
|
réngan deui. |
|
gulang-guling lantaran nahan kanyeri ata- |
baloboran, bobor. |
|
wawales, pamales ti Pangéran minangka |
|
wa keur sakarat. |
balok, 1. kai pulukan meunang mapas dipa- |
|
hukum Allah. |
|
malikkeun pakarang, ngalawan ka du- |
|
sagikeun; 2. tanda pangkat di sabagian |
|
batu bales, batu peupeuh beunang nam- |
|
nungan ku pakarang paméréna. |
|
angkatan bersenjata. |
|
polan keur némbok. |
|
malikkeun pangali (babasan), nerus- |
balon, 1. alat nu dipelendungkeun ku gas, |
|
kuli bales, kuli tukang nalingakeun batu- |
|
keun carita nu katunda. |
|
ngarah ngapung; 2. tutumpakan sabang- |
|
batu di jalan karéta api |
|
tibalik pasangan (babasan), lain kitu |
|
sa kahar. |
| bali, 1. ari-ari, santen nu kaluar sabada bayi |
|
kuduna, tojaiah jeung aturan nu bener: |
|
babalonan, cocooan niru-niru balon. |
|
dina ngalahirkeun; 2. robahan tina balé, |
|
Kudu ngapur heula atuh méméh ngecét |
balong, tempat miara lauk mangrupa cai |
|
tempat. |
|
téh, ulah tibalik pasangan! |
|
ngemplang dina tanah beunang ngali. |
|
bali geusan ngajadi (kekecapan), le- |
|
dibalik lemah, dirobah sama sakali: |
balongkéng, babalongkéngan, kecap |
|
mah cai, tempat dilahirkeun. |
|
Aturan-aturan jaman jajahan loba nu di- |
|
panganteur sipat keur utah: Manéhna |
|
balilahan, pamatuhan, tempat matuh. |
|
balik lemah. |
|
utah babalongkéngan atawa manéhna |
|
ulah incah balilahan (babasan), ulah |
|
babalik pikir (babasan), robah lampah |
|
babalongkéngan. |
|
pindah pamatuhan. |
|
jadi hadé. |
balsem, sabangsa ubar gosok. |
| Bali, ngaran pulo wétaneun Pulo Jawa. |
|
bangbalikan, wawangsalan, ngaran sa- |
baluas, rasa reuwas anu timbul lantaran |
|
jeruk bali, sarupa jeruk gedé. |
|
rupa sisindiran, conto: Balandongan ngu- |
|
inget kana pangalaman nu matak ging- |
| balibir, malibir, henteu naragal, tapi ku jalan |
|
jur jalan, sok hayang los baé indit. |
|
giapeun. |
|
malapah gedang: Ulah jol pok baé nyari- |
|
matak pabalik létah (babasan), dio- |
baluh, éléh duanana (muncang nu dipidek- |
|
takeun kahayang téh, kudu malibir heula. |
|
mongkeun ka budak nu paméréna dipén- |
|
keun). |
| balida, ngaran lauk cai di walungan atawa di |
|
ta deui. |
balukang, palapah daun kalapa, kawung |
|
laut, saperti Walungan Musi. |
|
sabalikna, lalawanan: Gedé sabalikna |
|
jsb. |
| balideg, rasa teu ngareunah, rék salésma. |
|
leutik. |
balukar, akibat, temahna tina hiji kalakuan: |
| balieur, ngabalieur, ngalieus, miceun beu- |
|
balikanan, kecap panyambung sabalikna |
|
Ngabukbak leuweung teu jeung jeu- |
|
ngeut: Réhé geus jadi beunghar mah, pa- |
|
lamun ...: Jig baé rék ngumbara mah, ba- |
|
jeuhan balukarna mindeng caah. |
|
panggih di jalan maké ngabalieur. |
|
likanan di dieu moal aya kamajuan. |
balung, 1. jawér hayam nu ka luhur; 2. tu- |
| baligo, kundur, ngaran tutuwuhan ngaram- |
balilahan, bali. |
|
lang. |
|
bat sabangsa waluh gedé, buahna sok di- |
balilihan, ceurik balilihan, ceurik kanye- |
|
balung kulit kotok meuting (pariba- |
|
jieun tangkuéh. |
|
nyerian. |
|
sa), henteu beresih pisan haténa, masih |
| balik, mulang ti panyabaan atawa ti pangan- |
balilu, taya kanyaho lantaran bodo. |
|
kénéh ngunek-ngunek. |
|
jangan, nuju ka lembur atawa ka imah so- |
|
bodo balilu, bodo pisan. |
|
jelema balung tunggal (babasan), je- |
|
rangan deui; lemesna mulih. |
balincong, 1. pakakas paranti nugar, seu- |
|
lema bedas pisan. |
|
bulak-balik, indit ka tempat séjén tuluy |
|
seukeutan, sabeulah lancip kawas linggis, |
|
ngahurun balung ku tulang (baba- |
|
ka tempat asal deui jst. |
|
sabeulah deui potongan rimbas; 2. damar |
|
san), nangkeup tuur nandakeun keur bi- |
|
sabalik, 1. sajalan: Ngakut téh ku sabalik |
|
wayang kulit. |
|
ngung atawa susah. |